Για την γλώσσα...

Δεν υπάρχει σήμερα καμιά ουσιαστικά διαφωνία στους κόλπους των γλωσσολόγων ότι γλώσσα είναι ο έναρθρος λόγος, αυτός με τον οποίο καταρχήν επικοινωνούμε με τους συνανθρώπους μας, ανακοινώνοντάς τους τις ιδέες, τις σκέψεις, τις επιθυμίες μας, τα συναισθήματά μας. Αποτύπωση, μάλλον ισχνή, της γλώσσας είναι η γραφή, εικόνα της, όχι κατανάγκην πιστή.

Γ. Χάρης, αναδημοσίευση, εδώ

Χωρίζουν τήν γλώσσα σε δύο ξεχωριστά είδη. Τήν προφορική γλώσσα και την γραπτή - θεοποιούν δε τήν προφορική καί εξ αυτής εξάγουν τόν κανόνα. Πρέπει να απαγορευτούν διά ροπάλου - από σέλινα - όλοι αυτοί οι γλωσσολόγοι. Να τούς διορίσουν στην κεντρική αγορά του Ρέντη - εκεί θα ναι πιό χρήσιμοι στόν έλεγχο των Βοδινών Γλωσσών.

Οι γλωσσολόγοι μοιάζουν με τους θεολόγους. Είναι ομοίως άχρηστοι.

Η γλώσσα ανήκει στά παιδιά, τούς τρελλούς, τούς αλλοπαρμένους, τούς αγραμμάτους, τούς ποιητές - που την μιλούν - και σε μερικούς νεκρούς συγγραφείς. Οι γλωσσολόγοι είναι νταβατζήδες της γλώσσας και στενοί κορσέδες της εκφράσεως. Εκεί, εκεί, στην αγορά του Ρέντη...

Η προφορική δεν είναι γλώσσα. Είναι σύνθετο σύστημα επικοινωνίας. Του Δημοτικού, αγαπητέ μου Γουάτσον. Μιλάμε, χειρονομούμε, στέλνουμε σήματα νοηματικά με τίς λάμψεις των ματιών, την στάσι του σώματος - ανταλλάσουμε αρωματικούς υδρογονάθρακες, φερεμόνες, κομματάκια ντιενέι, ορμονικές απολήξεις, συνομιλούμε μέ χρωματικές επεξηγήσεις, με νοηματικές και σημασιολογικές οφθαλμικές αφές, ηχητικές αυξομειώσεις, τονικές διαφοροποιήσεις και αλλαγές τονισμού, με προσθέσεις κρότων, πλαταγισμάτων, θορύβων, με έρμηνευτικές κινήσεις των χειλιών και της γλώσσας.

Αν, κάποιος, από αυτό τό πολύπλοκο, σύνθετο και θαυμαστό σύστημα της ανθρωπίνης επικοινωνίας, αποσπάσει μόνο τήν λεκτική δράσι και τήν ονομάσει ΓΛΩΣΣΑ, εξάγοντας εξ αυτής όλους τούς κανόνες της, γλωσσολόγος θά ναι. Δηλαδή γιά Ρέντη.

Ποιός γράφει ωραία; Ας πούμε ο Παπαδιαμάντης. Να πάρουμε έναν άλλο, να συμφωνήσουμε όλοι ως προς το " ωραίο"; Ο Ελύτης. Ιδού η γλώσσα του Ελύτη. Ούτε χειρονομίες, ούτε χρωματικοί ηχητικοί τονισμοί, ούτε σήματα και αφές, ούτε λάμψεις και ερμηνευτικές κινήσεις. Τίποτα απ όλα αυτά. Η γλώσσα καρφωμένη στό ποίημα της εις τούς αιώνες των αιώνων. (Αυτοί οι γλωσσολόγοι του Ρέντη, έχουν την εντύπωσι πώς εδώ, στόν Ελύτη, υπάρχει μόνο η παρτιτούρα της γλώσσας, ο σκελετός της γλώσσας. Καταλαβαίνετε τον λόγο;)

Οπως λείπουν από τήν γραπτή γλώσσα όλα εκείνα τα σύνθετα νοηματοδοτικά και ερμηνευτικά επιθέματα πού έχει η προφορική - εξ ου η ζωντάνια της - έτσι κι από τήν προφορική λείπουν γλωσσικά χαρακτηριστικά πού ανήκουν αποκλειστικώς στήν γραπτή.

Η γραπτή γλώσσα έχει μέσα της χρόνο, ιστορία. Αναφορικότητα της γλώσσας λέγεται αυτό. Ενώ η προφορική μοιάζει με μιά χρωματιστή κορδέλλα που ξετυλίγεις συνεχώς μέσα από το στόμα σου, η γραπτή μοιάζει με πηγάδια, με λίμνες, με τριανταφυλλιές, πού φυτεύει ο συγγραφεύς πάνω στό χώμα, στό χωράφι της γλώσσας. Η κάθε λέξι επικοινωνεί με τό υπέδαφος, τήν ιστορία, τήν ρίζα της γλώσσας, αντλεί τό νόημα της από τίς ρίζες της. Ετσι, εκεί πού την νόμιζες καρφωμένη στήν θέσι της εις τούς αιώνες, αυτή, με τήν δύναμι της αναφορικότητος, αποκτάει ιδιότητες ανάλογες με την ρευστότητα πού έχει στην προφορική.

Η γραπτή επίσης εχει παράταξι. Ενώ στην προφορική η παράταξι είναι χαλαρή, πρόχειρη, αρκεί να μας καταλάβει ο άλλος, το συντακτικό αναρχικό, η γραμματική υπακούει στην ανάγκη του δευτέρου νόμου της θερμοδυναμικής, στην γραπτή η παράταξι είναι αυστηρή, οι τριανταφυλλιές φυτευμένες με τάξι εκ των προτέρων καθορισμένη από τόν καλό κηπουρό.

Αρα; Αρα κι αυτό του δημοτικού αγαπητέ μου Γουάτσον. Οι κανόνες της γλώσσας, γραμματικοί και συντακτικοί, ανήκουν στήν γραπτή μορφή της. Εκεί ήταν κι εκεί είναι και τώρα. Πού πά ρε Μαρωνιτη; Που πά ρε Χριστίδη; Που πά ρε κι οι δυό με την Φερράρι;

Από την προφορική παλιοπατεώνες ζητάνε να πάρουμε τον κανόνα, ώστε να χαθή η αναφορικότητα, και τό θέμα έτσι της ιστορικής συνέχειας να καταστή μύθος ε;! Από τήν προφορική ο κανόνας, ώστε τό συντακτικό - οι πολύπλοκες παρατάξεις - να χάσουν την αυστηρότητά τους, ώστε να παύσουν και οι λέξεις να χουν νοηματική ακρίβεια - ώστε να λέμε δικαιοσύνη και να εννοούμε το δικαστήριο της Χάγης ε;!

Στου Ρέντηηηηηηηη.......

***

Πού πήγε τό απαρέμφατο. Στ άχρηστα, αλλά γιατί; Συνήθως, οι γλωσσολόγοι καί οι φιλόλογοι μιλάνε γενικώς καί αορίστως περί εξελίξεως καί φτάνουν έτσι να ονομάζουν εξέλιξι κάθε γλωσσικό γεγονός. Πάντως αποκλείεται να σου μιλήσουν γιά παρακμή - απαγορεύεται η παρακμή - όρα Χάρη.

Προσπαθώντας να εξηγήσουν τίς αλλαγές στήν γλώσσα, έχουν αντιγράψει τούς κανόνες των δυτικών, που αναφέρονται σε γλώσσες αυθαίρετες, όπως η περιφημη αρχή της αναλογίας, τήν οποία χρησιμοποιούν αποκαλυπτικά επί του παντός - όρα ξανάΧάρη, (το βιβλίο του γιά τήν γλώσσα σκίζει διάβασα).

Παρακμή. Σημαίνει να παρατάς τίς απρόσωπες εγκλίσεις. Η γλώσσα ανήκει σε όλους, αλλά ποιός τό αισθάνεται; Κι η θάλασσα ανήκει σε όλους αλλά τήν γεμίζουμε σκουπίδια. Εφ όσον δεν υπάρχει κανένας σεβασμός γιά τήν κοινή μας περιουσία, καί όλοι κόβουμε οικόπεδα παντού, και θεωρούμε άξιο προστασίας μόνο εκείνο που μας ανήκει, τήν ατομική μας ιδιοκτησία, οι απρόσωπες εγκλίσεις πάνε περίπατο. Ενα αυτό. Σε κοινωνίες εξατομικευμένες δέν χωράνε απαρέμφατα. Μενουν μόνο στις παροιμίες δηλαδή στήν κοινή σοφία, στήν κοινή γλώσσα πού δεν ανήκει σε κανέναν.

Αλλά δεν είναι τόσο απλό. Η γλώσσα ειναι ζωντανή καί έχει τήν ικανότητα να σκέφτεται μέσα της, να παραμιλά στόν εαυτό της, να σχηματίζει το περιεχόμενό της μέσα στόν καθρέφτη της. Τα απαρέμφατα - καί τα απαρέμφατα - ήσαν μαρτυρίες της συλλογικής καί πανανθρώπινης ουσίας της γλώσσας, λες και σχηματίστηκαν μονάχα τους, χωρίς την ανθρώπινη παρέμβασι. Η γλώσσα αυτοαναφαίρεται, άρα είναι βυθισμένη όχι σε κοινωνικές συμβάσεις και ανάγκες επικοινωνιακές, αλλά στήν βαθύτερη φύσι του ανθρώπου. Ο άνθρωπος γεννιέται καί η γλώσσα είναι μέρος της φύσεως του, όπως η όρασι καί η αφή. όρα Τσόμσκυ.

Τα απαρέμφατα ήσαν η φωνή αυτής της μη εξατομικευμένης ακόμα γλώσσας που γεννιέται μαζύ μας, και ταυτόγχρονα εκφράσεις της κοινότητος καί συλλογικότητος. Με απαρέμφατα μιλάει ο Θεός.

Ενα παράδειγμα εκτός απαρεμφάτου. Η δοτική.

Οι πτώσεις αναφέρονται σε όλες τις δυνατές καταστάσεις επιγνώσεως του ουσιαστικού. Εφυγε η δοτική κι έμειναν τέσσερις. Χάθηκε μία από τίς καταστάσεις με τίς οποίες γνωρίζουμε τόν κόσμο - κι αν δεν χάθηκε οριστικά γιά όλους, τουλάχιστον πέρασε από τήν συνείδησί μας στό ασυνείδητο - πρέπει να γίνης γκουρού πλέον γιά να καταλάβης ότι η δοτική είναι τρόπος υπάρξεως του πράγματος, όχι δράσι του υποκειμένου πρός τό πράγμα.

Παρακμή και μάλιστα μεγάλη.

***

Η γλώσσα έχει σχηματίσει τους κανόνες της πρό εκατοντάδων αιώνων - κανείς δέν γνωρίζει πότε καί με ποιόν τρόπο ακριβώς. Πώς δηλαδή, αυτή η έμφυτη ικανότητα, εκδηλώθηκε σε λέξεις και προτάσεις που μπορούσες να τις μιλήσης. Το πιό λογικό πάντως, παρά τις υπάρχουσες θεωρίες, είναι να υποθέσουμε ότι η γλώσσα υπήρχε εξ αρχής με τόν ήχο της - πώς δεν υπάρχει καμία διαμεσολάβησι ανάμεσα στήν φυσική ικανότητα και την σωματική της εκδήλωσι. Ο άνθρωπος γεννήθηκε μιλώντας.

Παράδειγμα είπαμε οι κλίσεις.

Το βουνό του βουνού κλπ.

Με ποιό τρόπο σχηματίσθηκαν οι κλίσεις; Γιατί κλίνουμε τα ουσιαστικά, δηλαδή τα αντικείμενα του κόσμου γύρω μας; Δεν είναι κατ αρχάς παράδοξο; Ενα βουνό παραμένει βουνό - ότι κι αν πης γι αυτό καί με όποιο τρόπο. Ομως οι κλίσεις υποδηλώνουν αλλοιώσεις του πράγματος. Η γενική διατηρεί την ρίζα της ονομαστικής, αλλάζει όμως την κατάληξι. Σα να λέει πώς κάτι άλλαξε σττο πράγμα - στό βουνό - αφού το πράγμα και η λέξι του ταυτίζονται.

Και πράγματι κάτι αλλάζει. Οι κλίσεις δεν είναι παρά τό πράγμα του κόσμου σε όλες τις δυνατές καταστάσεις υπό τις οποίες το γνωρίζουμε. Οχι καταστάσεις νοητικές αλλά υπαρκτικές.

Το πράγμα υπάρχει εν ηρεμία - ονομαστική
το πράγμα υπάρχει σε κάθε του τμήμα - γενική
το πράγμα υπάρχει ως αποτύπωμα χάρτη - δοτική
το πράγμα υπάρχει ως απουσία και ανάμνησι - αιτιατική
το πράγμα υπάρχει ως όνειρο και ευχή - ευκτική
το πράγμα υπάρχει ως αντανάκλασι - κλητική.

Παράδειγμα η δοτική. τω βουνω γραφει η δοτική κι εμείς μεταφράζουμε και λέμε, στο βουνό, εις το βουνό κλπ. Είναι το ίδιο; Τω βουνώ σημαίνει κάτι που υπάρχει μαζύ με τους δρόμους που οδηγούν σε αυτό, πώς τα πράγματα υπάρχουν μαζύ με τούς δρόμους, τις κλίσεις και τις έλξεις τους. Το νοιώθουμε ακόμα - γιατί ακόμα ζει μέσα μας ως ζωντανό πτώμα η πανάρχαιη γνώσι της δοτικής - πώς κάθε πράγμα είναι σαν ένας φάρος, μέ τις φωτεινές ακτίνες του που μας καθοδηγούν, κάθε πράγμα έχει την ελκτική του βαρύτητα, την αύρα του. Στο βουνό δεν σημαίνει τίποτα - μία αλήθεια έχει χαθεί, κι είναι ο άνθρωπος που πηγαίνει σα χαμένος προς το πράγμα - αυτό δεν μετέχει διόλου στην πράξι της πλησιάσματος.

Η δοτική του κοριτσιού σημαίνει τό φως πού εκπέμπει η ομορφιά της που με καλεί - η σύγχρονη μετάφρασι της δοτικής δεν γνωρίζει την έλξι - στην κόρη πηγαίνω μόνο ονομαστικά - κινούμενος από τα ένστικτα και τις ανάγκες. Εφυγε η δοτική και σβύσανε τα φώτα.

Αν είχαμε την ικανότητα να δούμε τα πράγματα με έναν τελείως νέο τρόπο, τότε θα μπορούσαμε να εισάγουμε μία νέα κλίσι. Ας πούμε, η κβαντική θεωρία, ίσως, απαιτεί νέες κλίσεις των ουσιαστικών. Γιατί στην κβαντική θεωρία, ανακαλύπτουμε έναν νέο τρόπο με τον οποίο το πράγμα υπάρχει κι εμείς μπορούμε να το γνωρίσουμε. Μία κατάστασι υπαρκτική που δεν μπορούσαμε να δούμε πριν.

Γι αυτό και η απώλεια μίας κλίσεως, της δοτικής, της κλητικής και της ευκτικής, της γενικής σε κάποιες περιπτώσεις κλπ - δεν είναι απώλεια της γλώσσας απλώς, είναι απώλεια κοσμου, χάνεται με κάθε χαμένη κλίση, ένας τρόπος υπάρξεως των πραγμάτων - κι αυτό είναι παρακμή. Κάτι χειρότερο από παρακμή.

***

Μία εφημερίς - σήμερα, αναφέρεται σε μικρό άρθρο, στίς γλωσσολογικές θεωρίες του Τσόμσκυ - όπου μέ δύο λόγια: οι άνθρωποι έχουν έμφυτη τήν ικανότητα της γλώσσας. Γεννιώμαστε με το δικαίωμα. Αν είναι αλήθεια, τότε, το ξαναγράφω, η ικανότητα αυτή ενυπάρχει με έναν τρόπο, ο τρόπος αυτός σχηματίζει μία φυσική ύπαρξι, ένα οργανο, του οποίου μπορούμε αν θέλουμε να ανακαλύψουμε τούς νόμους. Μία εσωτερική πρώτη γραμματική, πιθανότατα κοινή σε όλους τους ανθρώπους.

Ο Ηράκλειτος πρώτος έγραψε γιά τόν ξυνό λόγο, που σημαίνει ότι είχε συνείδησι της φυσικής καταβολής της αυτονομίας και της προτεραιότητας της γλώσσας.

Η γλώσσα χτυπάει σαν την καρδιά, έχει αίμα και φλέβες, ανήκει στο παρασυμπαθητικό σύστημα του ανθρώπου. Με γλωσσικούς όρους, η γλώσσα στοχάζεται τόν εαυτό της, σχηματίζει έννοιες και χαρίζει νοήματα στό καρέφτισμά της, - όπως όλα όσα κληρονομούνται γεννετικά, μας ανήκει αλλά μένει ξένη, αυτο-υπάρχει. Καθρεφτίζεται στούς νόμους της. Μας χρησιμοποιεί όπως μας χρησιμοποιούν τα μικρόβια και οι ιοί.

Τα απαρέμφατα, μεταξύ άλλων, μαρτυράνε αυτήν την συγκλονιστική αλήθεια, την οποία θέλουμε πλέον να αποφύγουμε. Τα απαρέμφατα, όπως και οι πτώσεις, οι χρόνοι των ρημάτων και οι κλήσεις των ουσιαστικών, δεν σχηματίστηκαν από τήν ανάγκη, ούτε με την συμφωνία των ανθρώπων, αλλά σχηματίστηκαν στο εσωτερικό της γλώσσας από τήν ίδια την γλώσσα. Οι ανθρωποι τα μίλησαν, και εφεύραν τις σημασίες τους.

Η γλώσσα αλλάζει λέμε - όμως ο άνθρωπος είναι που αλλάζει. Μερικοί, όπως ολοι σχεδόν οι νεοταξικοί σύγχρονοι γλωσσολόγοι, θεωρούν κυρίαρχο το δικαίωμα του ανθρώπου να ορίζει την γλώσσα σύμφωνα με τις ανάγκες του. Αυτό, εγώ το ονομάζω παρακμή.

Εχεις κληρονομήσει ένα κάστρο, και ζεις στόν αχερώνα.
Α. Φαρμάκης

Χριστιανισμός και Ελληνισμός

ΑΠΑΤΗ ΠΡΩΤΗ: η αρχαία Ελλάς είναι η Ελλάς των Ειδώλων, τήν οποία κατέστρεψαν οι Χριστιανοί.

Αναβίωσι μίας μορφής αρχαιοελληνικής ειδωλολατρίας - τύπου τουριστικού φολκλόρ βέβαια. Θέσι ηλίθια, ανιστόρητη, και κωμική. Εν τούτοις πλατιά διαδεδομένη κυρίως μεταξύ των καρεκλάδων και των κουλτουριαραίων της πλάκας.

Μερικά μόνο, να χουμε να λέμε.

1. Οταν ήρθε ο Χριστιανισμός, η Ελλάς ήτο ήδη υπό Ρωμαϊκή κατοχή κοντά 4 αιώνες. ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΙ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ - τίς συνέπειες της κατοχής - ΤΙΣ ΑΠΟΣΙΩΠΟΥΝ - για να στηρίξουν το επιχείρημα αφ ενός, αφ ετέρου δε όλα εκείνα τα μπαρμπούτσαλα περί Ελληνο/ρωμαϊκού πολιτισμού.

Αν υπήρξε ένας καταστροφέας της Αρχαίας Ελληνικής Πίστεως, αυτός ήταν η ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΑ. Ο Ρωμαϊκός θρησκευτικός Συγκριτισμός. Οταν επιτέλους ήλθε ο Χριστιανισμός στην Ελλάδα, ΔΕΝ ΒΡΗΚΕ ΕΔΩ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΕΡΕΙΠΙΑ.

Υπήρχαν, τήν εποχή του Αποστόλου Παύλου, στήν Αθήνα και αλλού, ναοί, φιλοσοφικές σχολές, φιλόσοφοι, ποιητές, Ελληνικός Πολιτισμός; Ας μας τόν δείξουν, επιτέλους. ΤΙΠΟΤΑ, Μιά χώρα άδεια, έρημη, ακατοίκητη, αγκάθια και πουρνάρια παντού, οι κάτοικοι φευγάτοι, οι νέοι ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΙ σε ξένους στρατούς.

Να ταν μόνο αυτά! Οταν ήρθε ο Χριστιανισμός στην Ελλάδα, η παρακμή ήταν τελεία - θρησκείες δολοφονικές, με θυσίες ανθρώπων, εκτεταμένη χρήσι ναρκωτικών, πράγματα πρωτόγνωρα. Οι άνθρωποι κυριολεκτικά αποκτηνωμένοι - να συμμετέχουν σε όργια και συζητήσεις ηλίθιες, σε θρησκείες ηλίθιες, σε γλώσσες ξένες - όχι ελληνικές. ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΜΗ.

Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Ειδ άλλως, σήμερα, θα μασταν κάτι σαν τους Ετρούσκους, μνήμη περασμένη, λαός νεκρός.

* * *

Είπα τηλεγραφικά πώς η ιστορία αυτή, η επίθεσι, βασίζεται πρώτα απ όλα σε μία ιστορική απάτη.

300 χρόνια σχεδόν μέχρι τήν εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, καταδιώκουν τούς Χριστιανούς, τους σταυρώνουν, τούς καινε, τούς ρίχνουν στα λιοντάρια για να σπάνε πλάκα οι ειδωλολάτρες. Παντού, όχι μόνο στήν Ρώμη, αλλά και στην Αραπιά πού λές, ιδίως εκεί. Στην Αλεξάνδρεια μία εποχή, τούς τέλειωσαν οι Χριστιανοί, καί δεν είχε μείνει ούτε ένας να ταίσουν τα ζώα. Πλάκωνε ο όχλος και ανάγκαζε τους Χριστιανούς να θυσιάσουν στα είδωλα - ειδ άλλως Σταύρωσι. Δάσος οι Σταυροί, οι γδαρμένοι, οι παλουκωμένοι.

Και σαν λέμε ειδωλολάτρες, δεν εννοούμε ανθρώπους πού πιστεύουν στόν Δία και την Αφροδίτη. Πρώτα απ όλα οι αρχαίοι θεοί είχαν πεθάνει, δεν υπήρχαν. Μιλάμε γιά βάρβαρες, αιματηρές, ανθρωποθυσιαστικές λατρείες και για σκοτεινά μυστήρια. Απ αυτή τήν νεοταξική θεωρία, περί καταστροφικού χριστιανισμού, τίποτα δεν στέκεται.

Αν δεν καταλάβουμε τήν εποχή εκείνη —της απολύτου παρακμής, τι να λέμε;

Κι ύστερα, ο Χριστιανισμός, ξαφνικά, με τήν απόφασι ενός Βασιλιά, από κατατρεγμένος και καταματωμένος, έγινε ξάφνου κυρίαρχος; Οποιος ισχυρίζεται τέτοια πράγματα, απλώς δεν ξέρει πού πάν τα τέσσερα.

Σκέψου, όλοι αυτοί, οι μάρτυρες, οι Χριστιανοί, απ τήν μία άκρη της Αυτοκρατορίας ως τήν άλλη, ποιοί ήσαν; Οταν ο Μεγας Κωνσταντίνος κατάλαβε ότι η περισσότεροι του στρατού του ήσαν Χριστιανοί, πώς είχαν γίνει; Είμαστε κοντά στους διωγμούς ακόμα και μιλάμε γιά τις λαϊκές μάζες της Αυτοκρατορίας. Και στήν Αλεξάνδρεια και στήν Δαμασκό και στήν Ρώμη και την Αθήνα. Αλλά τι να πούμε - εμείς πού σήμερα παριστάνοντας τους πονηρούς και τους έξυπνους, περιφρονούμε βαθύτατα τόν λαό - τήν μάζα - άντε μετά να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Τότε ή τώρα. Οπότε λίγη θάλασσα, λίγη ποίησι και τ αγόρι μου.

Αυτή είναι η ιστορική διάστασι του θέματος, ούτε η σπουδαιότερη, ούτε αναγκαία. Ούτε καν αναφέρεται παρά μονάχα με τα γνωστά κλισέ. Χωρίς μυαλό και περιεχόμενο. Η αλλη διάστασι, η σημερινή, οι επιδιώξεις και οι σκοποί της επιθέσεως, είναι πολύ σπουδαιότερη.

* * *

1. Ο Χριστιανισμός ήρθε τελικά σε έναν κόσμο παρακμής.

Αυτό είναι ένα επιχείρημα που έθεσα. Απάντησε μόνο ο Σ.: “Είχαν πεθάνει μετά Χριστόν οι αρχαίοι θεοί; Και ο Πλούταρχος, λογουχάρη, τι έκανε; Αν ήταν πια τόσο παρακμασμένη η παλιά θρησκεία, θα έσβηνε με ένα φου, με ένα φύσημα, θεόπνευστο βεβαίως, του πρώτου τυχόντος αυτοκράτορα.”

Απαντώ μ ένα απόσπασμα του Λουκιανού. Ορίστε, η κατάστασι στήν Αθήνα, να ξέρουμε γιατί μιλάμε. Είναι επί του θέματος. Θεών Εκκλησία:

Πές μου Δία, πώς μας κουβαλήθηκαν ο Αττις, ο Κορύβας κι ο Σαβάζιος; Πώς πλάκωσε εκείνος ο Μίθρας, με τήν Τιάρα πού ούτε κάν ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΕΝ ΜΙΛΑΕΙ; Κι ο Ανουβις, ο σκυλομούρης, πού περνάει γιά Θεός επειδή γαυγίζει; ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΔΙΑ, ν αναφέρω τίς ΜΑΪΜΟΥΔΕΣ καί τούς ΤΡΑΓΟΥΣ πού ήρθαν καί εγκαταστάθηκαν σαν Θεοί στόν δικό μας Ουρανό. ΠΩΣ ΤΟ ΑΝΕΧΕΣΤΕ ΘΕΟΙ ΝΑ ΛΑΤΡΕΥΟΝΤΑΙ (τα ζώα) ΤΟ ΙΔΙΟ Ή ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΣΑΣ; Κι εσύ Δία, πώς ανέχεσε να σου φυτεύουν κέρατα στο κεφάλι;

Η ιστορία είναι γνωστή, οι επιπτώσεις της Ρωμαϊκής κατοχής επίσης, δεν υπάρχει σοβαρός αντίλογος επ αυτών. Από εδώ ξεκινούν όλα. Ο Χριστιανισμός έσωσε τόν Αρχαίο Κόσμο. Ο Χριστιανισμός είναι η συγκεφαλαίωσι και η συνέχεια. Ο Χριστιανισμός έδωσε τις λύσεις καί ανέστησε έναν κόσμο νεκρό. Ο Χριστιανισμός είναι ο αρχαίος κόσμος, η αδιάσπαστη συνέχεια και η φυσική του πορεία.

Να το πώ αλλοιώς. Είναι ο ίδιος, ο Αρχαίος Ελληνικός Κόσμος - ο Χριστιανισμός είναι η τελευταία ίσως μεγάλη επιλογή καί ανακάλυψι του Αρχαίου Κόσμου και η απόφασι της διαχρονικής του πορείας.

* * *

Λένε πώς ο Χριστιανισμός είναι μία ιουδαϊκή αίρεσι, θρησκεία, φιλοσοφία, πές το όπως θέλεις, πού ήρθε και πλάκωσε καί κουκούλωσε και εξαφάνισε τό αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Το έγραφαν καί τα βιβλία σου. Δεν είναι αληθινό. Δεν είναι ο Χριστός φορέας μιάς ιουδαϊκής φιλοσοφίας ή μιάς ιουδαϊκής κοσμοθεωρίας. Αυτό το εννοουν σιωπηρώς οι απατεώνες.

Ο Χριστιανισμός ήρθε κι έκατσε στόν Ελληνικό κόσμο, όχι ο ιουδαϊσμός της παλαιάς διαθήκης. Δεν νομίζω ότι υπάρχει σοβαρός άνθρωπος που να ταυτίζει τόν Χριστό με τόν ιουδαϊσμό. Είναι αστείο, αλλά το γεγονός πώς οι Εβραίοι δεν έγιναν Χριστιανοί, δεν σας λέει τίποτα; Και ακόμα μεγαλύτερο αστείο, ανάλογα με τους δικούς μας απατεώνες κι αυτοί από τήν πλευρά τους υποστηρίζουν πώς ο Χριστιανισμός απηχεί τήν ελληνική σκέψι που προσπαθεί να αλλοιώση και να καταστρέψη την ιουδαϊκή. Χα!

Μήτε ο Απόστολος Παύλος, κεντρική μορφή και βασικός υπεύθυνος της Χριστιανικής οικουμενικότητος, είναι φορέας ιουδαϊκών αντιλήψεων καί κοσμοειδώλων. Ειδικά ο Απόστολος Παύλος, Ρωμαίος στήν συνείδησι καί τόν Λόγο, δηλαδή πολίτης με αίσθησι Αυτοκρατορική - όχι ιουδαίος χωρικός.

Αυτό είναι το πρώτο. Οι απατεώνες δηλαδή θα έπρεπε να αποδείξουν τήν σχέσι του Χριστιανισμού με τον παλαιοδιαθητικό ιουδαϊσμό. Υπάρχει αυτή η σχέσι;

Δεύτερο σκέλος της απάτης. Δεν υπάρχει ιουδαϊκό κοσμοείδωλο. Η Ιουδαία την εποχή εκείνη είναι μία μικρή ασήμαντη επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Με ποιό τρόπο τα επεισόδια της ιστορίας ενός βασικά αγροτονομαδικού λαού, κατέστησαν θρησκεία όλης της Ρωμαικής Αυτοκρατορίας; Της Ελληνορωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πώς υποχώρησαν οι Πλάτωνες και οι Αριστοτέληδες, ο Δίας, η Αθηνά και οι εσωκοσμικοί λογικοί θεοί σου, στα παραμύθια ενός ασήμαντου μαραγκού - όπως λένε - ηγέτη μιάς ασήμαντης επαναστάσεως, σε ένα ασήμαντο χωριό μιάς τεράστιας Αυτοκρατορίας; Απαντούν οι απατεώνες σε αυτό; Χλωμά και χλεμπονιάρικα.

Ούτε ο Χριστός και ο Χριστιανισμός είναι φορείς ιουδαϊκών κοσμολογιών λοιπόν. Ούτε ποτέ έλαβε χώρα στήν Ελλάδα ή όπου αλλού μάχη ή πόλεμος θρησκευτικός ή φιλοσοφικός μεταξύ Ελληνικού και ιουδαϊκού πνεύματος. Αυτά από την μία πλευρά.

Από τήν άλλη, ναί, ο Χριστός είναι Εβραϊκής καταγωγής και πράγματι η Εκκλησία δέχεται την Παλαιά Διαθήκη στις Διαθήκες της πίστεώς μας. Αυτό όμως είναι άλλο θέμα καί δεν έχει σχέση με κανένα " ιουδαϊκό πνεύμα ". Η Εκκλησία επίσης θεωρεί προ Χριστού Αγίους και αγιογραφεί τόν Πλάτωνα, τόν Σωκράτη και τον Αριστοτέλη. Η Εκκλησία μας, η Ορθόδοξι Ελληνική Εκκλησία, στηρίζει τόν Λόγο της στόν Πλάτωνα καί τόν Αριστοτέλη - οι Πατέρες, ο Μεγας Βασίλειος, εχρησιμοποίησε το λεξιλόγιο και τίς εννοιες του Νεοπλατωνισμού για να εκφράση τα όρια της πίστεώς μας. Πού βλέπετε διαμάχη ή υποχώρησι; Δεν υπάρχει πουθενά, παρα μόνο στις βαριοκεφάλες των απατεώνων.

Το ακριβώς αντίθετο είναι αληθινό, το βεβαιώνει η ιστορία. Ο Χριστιανισμός " έσωσε" τόν Ελληνισμό, τόν έσυρε από τήν ρωμαϊκή παρακμή καί τόν εκτόξευσε στους μέλλοντες αιώνες, μέχρι τις ημέρες μας.

* * *

Μήτε ο Πρόκλος, μήτε ο Σιμπλίκιος συνιστούν ολόκληρο πολιτισμό. Κι εμείς έχουμε τον Ελύτη και τον Σεφέρη και ο ελληνισμός της Αιγύπτου τον Καβάφη, αλλά τι σημαίνει αυτό; να, το τι σημαίνει το αναλύει ο ίδιος ο Καβάφης...

Αλλά μιλάμε για αιώνες. Από την κλασσική αρχαιότητα μέχρι τον Χριστιανισμό μεσολαβούν 500 χρόνια - και η δράση εκατομμυρίων ανθρώπων. Δεν νομίζω πως μπορεί κάποιος, ακόμα και οι ιστορικοί, να συλλάβει όλες τις παραμέτρους τόσο μεγάλων χρονικών περιόδων. Πιστεύω πως μιλώντας γι αυτά τα θέματα, περισσότερο μιλάμε γιά το τώρα και το σήμερα, παρά για τους καιρούς εκείνους. Αλλά αυτό είναι γνωστό. Και υπενθυμίζοντάς το, συνεχίζω ακάθεκτος.

Λοιπόν, την εποχή του Πρόκλου δεν υπάρχει ο αρχαίος κόσμος. Εχει χαθεί οριστικώς αιώνες πριν. Αιώνες πριν έχει καταρρεύσει η οικονομία του, η θρησκεία του, το πολιτικό του σύστημα. Οι πόλεις έχουν διαλυθεί και οι κάτοικοι τους έχουν αλληλοσφαγεί σε εμφυλίους πολέμους.

Κι υστερα ήρθαν οι Ρωμαίοι. Και ο ελληνικός κόσμος κατάντησε δούλος - να στεφανώνει τον Νέρωνα αρματηλάτη και νικητή. Και οι Ρωμαίοι έμειναν εδώ επίσης μερικούς αιώνες.

Την εποχή του Χριστού και του αποστόλου Παύλου, ο αρχαίος ελληνικός κόσμος ήταν ήδη προ καιρού νεκρός. Κι αν τον ανάστησαν κάποιοι ήσαν οι Χριστιανοί - μόνο αυτοί πολέμησαν την σκλαβιά. Εξ ου και το εν τούτω νίκα. Με το σταυρό. Οι εθνικοί τα χαν κάνει προ πολλού πλακάκια με τους κατακτητές - ή δεν ήσαν κατακτητές οι Ρωμαίοι; - και ταξίδευαν στην Ρώμη επιδεικνύοντας την ένδοξη κληρονομιά τους στα γήπεδα, τα στάδια, τα τσίρκα - η ελληνική ατραξιόν.

Μόνο χάρη στους χριστιανούς ο ελληνικός αρχαίος κόσμος αναγεννήθηκε - από βαριές στάχττες - αναμορφώθηκε και με την νέα του μορφή, όχι μόνο έζησε, αλλά δημιούργησε μιά αυτοκρατορία που βάσταξε 1000 χρόνια.

* * *

Τα Φαγιούμ μαρτυράνε ένα κρίκο που σώνεται στην Ανατολή, όχι στην Δύση. Εχει σημασία να το πούμε κι αυτό. Γιατί ανακαλύπτουμε την ομοιότητα, την αναλογία και την συνέχεια εκεί, στα Φαγιούμ και τις αγιογραφίες του Σινά, όχι στις ρωμαϊκές νταμαροκοτρόνες.

Κι αν δεν φτάνουν αυτά για να αποκαλύψουν την συνέχεια, είναι η μουσική - από την αρχαία Ελλάδα, (όρα το απέραντο έργο του Χάλαρη - αγνοείται συστηματικά -) - μέχρι τα ρεμπέτικα. Είναι οι χοροί - όμοιοι με τους αρχαίους χορούς - οι λαϊκοί χοροί ως τα ζειμπέκικα και τα χασάπικα.

Είναι η θρησκευτική έκφρασι - οι αρχαίοι προσευχόντουσαν στην Αφροδίτη, φιλώντας τα τρία δάχτυλα του χεριού τους ενωμένα, αντίχειρα, δείκτη και μέσο - όπως κι εμείς σήμερα - λέμε μαζί « μπουκιά και συγχώριο » - με τις παλίμψηστες ζωγραφιές και τα παλίμψηστα ξωκλήσια - η μιά εικόνα πάνω στην άλλη στον ίδιο τόπο - (ορα τα ξωκλήσια των Κυθήρων που ανακάλυψε ο Κύρου (αρχαιολόγος περιπατητής) - με αρχαίο ιερό των Κρητών (!!!), τόσο παλιό, από την εποχή του Κρητικού εποικισμού.

Δεν είναι μόνο αυτά - είναι κι άλλα - όπως ο τρόπος που κατασκευάζονται τα καίκια - (αυτά που τώρα δίνει η ΕΕ 1 εκατομμυριάκι σε όποιον ψαρά κάνει το καίκι του καυσόξυλα) - οι στάμνες, τα κεντήματα, τα έπιπλα, οι ανεμόμυλοι και οι περιστεριώνες, τα σπίτια - (όρα την μελέτη του Αρη Κωνσταντινίδη, για τα αυθαίρετα των Ελλήνων, όπου αποκαλύπτει τις ομοιότητες με τα αρχαία μέγαρα (!!!)) κλπ κλπ κλπ

Γράφω μόνο για τα υλικά - αυτά που έχουν βάρος και μέγεθος, για να πεισθούν - σιγά! - οι άπιστοι. Και επαναλαμβάνω το ερώτημα και την απάντησι. Αυτά όλα - κι άλλα τόσα, όχι ξεχωριστά και ένα ένα όπως τα γραψα εγώ εδώ βιαστικά και πρόχειρα, αλλά όλα μαζί, σαν ένα ενιαίο και αδιάσπαστο γεγονός που ονομάζεται «συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού», σε ποιό χώρο συνέχισαν να ζουν και να αναπτύσωνται, ώστε να τα παρατηρούμε εμείς σήμερα και να ομολογούμε αυτήν την αδιάσπαστη συνέχεια; Στην Ρώμη και τη Δύση; Με τον Καρλομάγνο, τους πειναλέους Σταυροφόρους, τους Πάπες και τον Ρομπέν των Δασών;

Στο Βυζάντιο λοιπόν. Μέσω του Βυζαντίου. Του Χριστιανικού Βυζαντίου. Του Θεοκρατικού Βυζαντίου.

Αυτό δεν αλλάζει παρά μόνο με παραλογισμούς και επιπολαιότητες.

Α. Φαρμάκης

Δίδυμα κείμενα για ομώνυμους πύργους

Ας εξετάσουμε ορισμένα αποσπάσματα από το βιβλίο "Καθαρός Πόλεμος" του Πωλ Βιριλιό, για να δούμε πως μπορούν να φωτίσουν την τωρινή μας κατάσταση. Καταρχήν, “Σε τελική ανάλυση, στόχος του Καθαρού Πολέμου είναι η αναισθησία”. (...) Αναισθησία με ποιά έννοια; Οι αμερικάνοι δεν μιλάνε στην κουλτούρα τους, εκείνη τους μιλάει (όπως προανέφερα, πρόκειται για μια περίεργη αναισθησία, η οποία δρα εν μέσω της πλήρης αποκαλύψεως των πάντων, την ωμή προφάνεια της αλήθειας. Μπορούμε να την σκεφτούμε σωστότερα ως την αναισθησία του καθαρού και παθητικού «θεατή», για να δανειστούμε την ορολογία της “Κοινωνίας του Θεάματος” του Γκυ Ντεμπόρ. Ο θεατής βλέπει τα πάντα αλλά δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τίποτα).

Και είμαστε σίγουρα «αναίσθητοι», με την έννοια ότι δεν αντιδρούμε (ή δεν συνειδητοποιούμε) στο γεγονός ότι ο τρόπος ζωής μας τα τελευταία πενήντα χρόνια αντιστοιχεί σε ανοικτό πόλεμο μεταξύ ημών και των ανθρώπων που μας παρέχουν φθηνά καταναλωτικά αγαθά ή πληρώνουν το τίμημα για αυτά. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για τους ανθρώπους της Μέσης Ανατολής, στους οποίους έχει ειπωθεί, πάνω κάτω: “Θα υποφέρετε την αδικία και την ντροπή της εγκαθίδρισης ενός στρατιωτικού κράτους (Ισραήλ) στην περιοχή σας, υπό την αιγίδα της Δύσης. Θα υποφέρετε και θα ζείτε στην φτώχεια, εν αντιθέσει με τους ηγέτες σας, οι οποίοι θα σας διοικούν επειδή εμείς τους διαλέγουμε. Σε αντάλλαγμα θα μας δίνετε φθηνό πετρέλαιο ώστε η Τζένεραλ Μότορς και οι μεγάλες πετρελαϊκές να συνεχίσουν να κερδοφορούν, οι αμερικάνοι να μπορούν να οδηγούν ό,τι σιδερένιο τέρας επιθυμούν, και τα προάστια μας να συνεχίσουν να οργανώνονται με βάση την αρχή "Μπές στ' αμάξι ή κάτσε σπίτι".”

(...) Αν επιμένουμε στον τρόπο ζωής που η καταναλωτική κουλτούρα, το διεθνές κεφάλαιο και ο στρατός μας παρέχουν, θα πρέπει να δεχθούμε ως τίμημα αυτών των προνομίων το ότι μια μεγάλη μερίδα του υπόλοιπου κόσμου θα μας θεωρεί κάτι ανάμεσα σε σατανάδες και ιμπεριαλιστές (όχι πολύ μεγάλη διαφορά). Θα πρέπει να επωμιστούμε επίσης το περιοδικό καθήκον να ρίχνουμε που και που μερικές βόμβες, σκοτώνοντας έτσι και μερικούς πολίτες, πχ. «κατα λάθος» ανατινάζοντας κάποιο νοσοκομείο στο Σουδάν, δηλαδή να έχουμε τους εκλεγμένους ηγέτες μας να δρουν ως κρατικοί τρομοκράτες. Και θα πρέπει επίσης να στέλνουμε τους φαντάρους μας να σκοτώνονται σε διεθνείς αποστολές για την διατήρηση των προνομίων μας. (...)

Είναι νομίζω ξεκάθαρο ότι τείνουμε προς αυτή ακριβώς την επιλογή, ακόμα και αν η απόφαση μας είναι «υποσυνείδητη» —δηλαδή μη υποκείμενη σε υπεύθυνη ηθική κρίση. Αλλά ακόμα και να φέρναμε το ζήτημα στο προσκήνιο, αν δηλαδή βλέπαμε την αλήθεια και αντιμετωπίζαμε τις πραγματικές συνέπειες των επιλογών μας, φοβάμαι ότι η απάντηση μας θα ήταν: “Δέχομαι τις προυποθέσεις του Καθαρού Πολέμου. Κατανοώ ότι η διατήρηση των προνομίων μου εξαρτάται από την δυστυχία των άλλων και δέχομαι να υπόκειμαι στην περιστασιακή τρομοκρατική επίθεση και στην ακόλουθη στρατιωτική επιτήρηση για να διατηρήσω αυτά τα προνόμια.”

Κέρτις Ουάιτ, The Middle Mind, Penguin Books.

Κι από τις θεωρίες και τα βιβλία -που κατά βάσι τα περιφρονώ - προτιμώ να βλέπω και ν ακούω την γνώμη των ανθρώπων - την πηγή δηλαδή. Σήμερα (σημ: μετά την πτώση των διδύμων πύργων) συζήτησα σε λίστες και πίνακες συζητήσεων ώρες πολλές με αμερικανούς. Η κατάστασί τους είναι τραγική.

Κατ αρχάς να πω ότι τους πάω κατά την έκφρασι του Χριστοδούλου. Είναι απλοί, συναισθηματικοί, εξωστρεφείς, έξυπνοι, - παρα τα αφελώς λεγόμενα - και αγαπούν την ελευθερία, αναγνωρίζουν την γενναιότητα, εκτιμούν την αυτοθυσία και την προσφορά, παραμένουν βαθύτατα δημοκρατικοί. Επίσης είναι ειλικρινείς.

Λοιπόν, είναι αδύνατον να αντιληφθούν τα αίτια του κακού που τούς βρήκε - το οποίο είναι όντως μεγάλο - ενας στιγμιαίος πόλεμος με αμέτρητα, χιλιάδες θύματα. Πριν απ όλα, σημειολογικώς, κατάλαβα: αισθάνονται ευνουχισμένοι. Οι δίδυμοι πύργοι ψηλοί μέχρι τα σύννεφα με 50.000 εργαζομένους - ειρωνία: σώθηκαν μόνο οι καπνιστές που είχαν βγει από το κτίριο για μιά κλεφτή τζούρα - στην πραγματικότητα των συμβόλων ήσαν οι όρχεις της υπερδύναμις, όρχεις και πέη τεχνολογίας και οικονομίας ταυτόχρονα. Τα σήμαντρα της επιτυχίας αλά αμερικάνα - οι πύργοι της Βαβέλ. Και τους τα κόψανε σύρριζα. Θα τους ξαναχτίσουμε πιό ψηλούς, είπε ο Μπούσης - ξέρει τι λέει κι αισθάνεται τον συμβολισμό.

Επί της ουσίας: δεκάδες οι ελληνικές συζητήσεις και σ όλες και απ όλους ακούω τήν εξής απίθανη μπαρούφα: “Οι Αμερικανοί - ο λαός - πρέπει να αντιληφθή τις αιτίες - και η κύρια αιτία είναι η πολιτική των κυβερνήσεών του.”. Με άλλα λόγια - οι Αμερικανοί είναι ηλίθιοι.

Δεν είναι. Γνωρίζουν πολύ καλά τι κάνουν. Γνωρίζουν την βαρβαρότητα, το μίσος, την τυφλή βία. Βλέπουν τα βομβαρδισμένα σχολεία στην Γιουγκοσλαβία τρώγοντας ποπκόρν - όμως καταλαβαίνουν. Και κυριολεκτικά μισούν όποιον αποκαλύπτει την αναλογία - η οποία είναι ταυτόχρονα και η ιστορική τους μνήμη. Αναγνωρίζουν με άλλα λόγια, στις πράξεις και τα έργα των τρομοκρατών, τις δικές τους πράξεις και τα δικά τους έργα και τρομοκρατούνται. Δεν είναι αφελείς, ούτε αθώοι.

Παριστάνουν μόνο τους αφελείς και τους αθώους - γιατί μόνο έτσι μπορούν να επιζήσουν. Το φράγμα της τεχνολογίας που τους χωρίζει από την ανθρωποφαγική αγριότητα είναι λεπτό σαν ρυζόχαρτο - το ξέρουν κι αυτό. Στα κινηματογραφικά έργα τους, την ώρα που το τέρας κυνηγάει τον ήρωα, την ώρα εκείνη το αυτοκίνητο δεν παίρνει μπροστά, το ηλεκτρικό δεν ανάβει - οταν πλησιάζει το σκοτάδι η τεχνολογία τους εγκαταλείπει.

Γι αυτό και η απάντησί τους θα ναι τρομερή, βίαιη, τυφλή - δεν μπορούν να κάνουν αλλοιώς. Αν δεν απαντήσουν έτσι, θα διαλυθούν - κι αυτό ισχύει για όλον τον δυτικό κόσμο.

Η διαπίστωση αυτή είναι ένα μόνιμο και σταθερό μοτίβο στις τέχνες τους - την ζωγραφική, το μυθιστόρημα, τον κινηματογράφο.

Δεν μου έκανε λοιπόν μεγάλη εντύπωσι όταν διαπίστωσα στις σημερινές συζητήσεις μου, πως ακόμα και οι πιό μορφωμένοι και καλλιεργημένοι απ αυτούς, κατά βάθος πιστεύουν στην ανωτερότητά τους, στο πρωτείο τους έναντι όλων των άλλων ανθρώπων της γης - και συνακόλουθα, οι τρομοκράτες δρούν από φθόνο και μίσος. Φθόνο για τις επιτυχίες τους, τα καλά τους, τις ελευθερίες τους, τα αγαθά τους, τις γυναικάρες τους, τα γρήγορα αμάξια τους. Για όλα αυτά δηλαδή που χρησιμεύουν στους ίδιους σαν προσωπεία, πίσω από τα οποία κρύβουν την δική τους βαρβαρότητα που συνεχώς τους απειλεί.

Οσο για τους τρομοκράτες. Μπορεί να χουν όλα τα δίκαια με το μέρος τους, ο καθένας με 70 νεκρούς στην οικογένειά του, να βρίσκονται εν βρασμώ ψυχής, απελπισμένοι, σε αδιέξοδο, κατατρεγμένοι και σφαγμένοι - συμφωνώ σ όλα. Ομως δεν πας σε αντίποινα να σφάξης την οικογένεια του ενόχου - την γυναίκα, την πεθερά και τα παιδιά του όπως κάνανε αυτοί. Κτηνωδία σκέτη.

Το έκαναν πρώτοι τα σημερινά θύματα και στην νιοστή ακούω την απάντησι. Χαίρω πολύ. Να που γίναμε ίδιοι κι όμοιοι.

Α. Φαρμάκης

Χαρητομενιές...

Ο Γιάννης Χάρης, μεταφραστής και ειδικός των ΝΕΩΝ επί των γλωσσικών (όπως π.χ. ο Πρετεντέρης είναι ο ειδικός επί των πολιτικών θεμάτων), μας παραθέτει την ανθολογία “μπεστ σέλερ κοινοτοπίας” που συνέλεξε από συνέντευξη του Διονύση Χαριτόπουλου στην Ελευθεροτυπία (2/3/2008). Ο οποίος, Δ.Χ, αποτελεί, κατά τον κ. Χάρη, “ικανότατο πλασιέ μπεστ σέλερ στερεοτύπων και κοινοτοπιών”.

Παραθέτω τα σχόλια μου επί του σχολιασμού. Με έντονη γραφή, αυτά του κ. Χάρη.

Ο λόγος, μεταξύ άλλων, για τη σημερινή Ελλάδα, που άλλαξε, προς το χειρότερο, ούτε λόγος… Και η επόμενη ερώτηση:

«Οι αλλαγές αυτές καθρεφτίζονται και στη γλώσσα; Φτωχαίνει;»

Απάντηση:

«Η ανησυχία για την πτώχευση της γλώσσας και την αλλοίωση των νοημάτων δεν είναι υπερβολική. Μόνο που η γλώσσα αλλάζει αργότερα από τα ήθη, πρώτα αλλοιώνεται και ξεστρατίζει το ανθρώπινο φέρεσθαι και μετά το ομιλείν. Όσες λέξεις χρειάζονταν πιο παλιά δύο αχθοφόροι για να συνεννοηθούν στη δουλειά τους τόσες –και ίσως λιγότερες– χρειάζονται σήμερα δύο γιάπηδες με πανεπιστημιακά διπλώματα. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, καθώς οι επιπτώσεις της τεχνικής σκέψης στην “ουσία” του ανθρώπου είναι ήδη εμφανείς».

Πρώτο παράδειγμα κοινοτοπίας, και δη βλακώδους, κατά τον κ. Χάρη.

Ας δούμε έναν άλλο κοινοτοπάρχη (sic) που επαναλαμβάνει τα ίδια.

Γράφει ο Κρίστοφερ Λας: “Η μαζική εκπαίδευση, υποσχόμενη να εκδημοκρατίσει την κουλτούρα που παλαιότερα επιχωρίαζε στις προνομιούχες τάξεις, κατέληξε να αποβλακώνει τους ίδιους τους προνομιούχους. Η σύγχρονη κοινωνία, αν και κατάφερε να δημιουργήσει ένα χωρίς προηγούμενο επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης, παρήγαγε ταυτόχρονα νέες μορφές αμάθειας. Ολοένα και πιο δύσκολα οι άνθρωποι χειρίζονται την γλώσσα τους με άνεση και ακρίβεια, ολοένα και λιγότερο θυμούνται βασικά γεγονότα της ιστορίας της χώρας τους, ολοένα και πιο δύσκολα είναι σε θέση να κάνουν λογικές αφαιρέσεις ή να κατανοούν γραπτά κείμενα εκτός από τα υποτυπώδη”

Υπερθεματίζει ο Γκυ Ντεμπόρ: “Δεν είναι επομένως παράξενο που οι μαθητές, απ’ την παιδική τους ηλικία, ξεκινούν χωρίς δυσκολίες και με ενθουσιασμό απ’ την Απόλυτη Γνώση της πληροφορικής, ενώ αγνοούν όλο και περισσότερο την ανάγνωση, που απαιτεί αληθινή κρίση σε όλη την έκταση του κειμένου κι επιπλέον είναι η μόνη που μπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση στην τεράστια προθεαματική ανθρώπινη εμπειρία. Διότι η συζήτηση σχεδόν πέθανε, και σε λίγο θα πεθάνουν και πολλοί από εκείνους που ήξεραν να μιλάνε.”.

Αλλά είπαμε, τέτοιες απόψεις είναι "βλακώδεις κοινοτοπίες", μπροστά στην αποψάρα του κ. Χάρη ότι ουδέν πρόβλημα και όλα είναι υπέροχα στην αενάως εμπλουτιζόμενη γλώσσα μας (—τα λέει και η γλωσσολογία) και την αενάως εκσυγχρονιζόμενη ελλάδα μας (—το λένε και τα ΝΕΑ).

Άλλα αποσπάσματα:

Α.Δ. «Παρεμπιπτόντως, τι γνώμη έχετε για τον νέο αρχιεπίσκοπο;»
Δ.Χ. «Δεν με αφορά το θέμα, άρα δεν ανακατεύομαι. Βέβαια, μου τη δίνει ο χλευασμός και η επιθετικότητα των τάχα προοδευτικών και μοντέρνων εναντίον της θρησκείας. [...] Η θρησκεία είναι μια λαϊκή φιλοσοφία και μια ικανή παρηγοριά για τη μεταφυσική αγωνία του απλού ανθρώπου. Αν του την πάρουμε, με τι θα αναπληρώσουμε το κενό, με την εικόνα του Ρουβά ή της Φαραντούρη;»

(Όχι σχόλιο, εννοείται, μόνο την υπενθύμιση ότι ο Διονύσης Χαριτόπουλος, που δεν τον αφορά το θέμα, άρα δεν ανακατεύεται, πρόσφατα ακόμα, στις πιο άγριες χριστοδουλικές ημέρες, είχε υπογράψει υπέρ της αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες και της διεξαγωγής δημοψηφίσματος –βλ. παλαιότερη συνέντευξή του στη Μικέλα Χαρτουλάρη, Ταχυδρόμος 262, 5.3.05.)

“Όχι σχόλιο, εννοείται” (sic), μόνο θα μας υπενθυμίσει κάτι. Συγκεκριμένα, θα μας υπενθυμίσει ότι ο Χαριτόπουλος υπέγραψε υπερ του δημοψηφίσματος για τις ταυτότητες πριν από επτά χρόνια —μπράβο μνήμη ο Χάρης! Άρα πως τολμά τώρα —επτά έτη μετά, να λέει ότι δεν τον αφορά το θέμα του νέου αρχιεπισκόπου;

Απομένει η έξυπνη έκφραση για τις “πιο άγριες χριστοδουλικές ημέρες”. Διαλεγμένη με μαστοριά ώστε να δώσουμε την εντύπωση ότι μιλάμε για μια περίοδο που άφησε βαθιές πληγές στην ελληνική κοινωνία, κάτι σαν την νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου. Όπου “άγριες χριστοδουλικές ημέρες” ίσον καμμιά εκατοστή δηλώσεις του Χριστόδουλου στα ΜΜΕ, πέντε δέκα μαζώξεις πιστών και η συλλογή υπογραφών. Άγριες πράγματι ημέρες, που να τις σηκώσει η δύσμοιρη δημοκρατία μας.

Α.Δ. «Πώς σας φάνηκε η ήττα του Τάσσου Παπαδόπουλου στην Κύπρο;»
Δ.Χ. «Κρίμα. Είναι πραγματικά σπουδαίος πολιτικός, με σπάνιο ήθος και αξιοπρέπεια.»

Παρατίθεται και αυτό ασχολίαστο από τον κ. Χάρη. Άλλο ένα παράδειγμα "βλακώδους κοινοτοπίας", βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα του αναγνώστη.

Α.Δ. «Γιατί αρνηθήκατε να μεταφραστούν τα βιβλία σας στην Τουρκία;»
Δ.Χ. «Είναι σαν να απειλούν το σπίτι σου οι τραμπούκοι της γειτονιάς κι εσύ να τους βγάζεις σοκολατάκια!»

Και αυτό ασχολίαστο. Προφανώς ως πολύ κοινότοπο.

Μακάρι να ’ταν μοναχά βλακεία…

Είναι όμως και άλλα. Ποιά; Δεν μας εξηγεί ο έγκριτος αθρογράφος αλλά εύκολα τα βάζει κανείς με το νού του. Εθνικισμός, παλαιοκομμουνισμός, αντι-ευρωπαϊσμός, τίποτες συμφέροντα, ...

Μια αδιάφορη καταχώρηση σε ένα ιστολόγιο, θα πεί κάποιος, ποιός ο λόγος αναπαραγωγής της; Απλά ήθελα να δείξω τον κλασσικό τρόπο “προοδευτικής” (ο Μανιτού να την κάνει) κριτικής. Τα πάντα στιγματίζονται ως περίπου εθνικιστικά, όποια ανησυχία περί παρακμής σε καθιστά περίπου νοσταλγό της χούντας και την θέση των επιχειρημάτων παίρνουν οι επί προσωπικού επιθέσεις —και αυτές χωρίς περιεχόμενο και σύνδεση.

Να, ο Δ.Χ είναι πλασιέ κοινοτοπιών (δεν μας υποδεικνύεται καμμία, συγκεκριμένα και με επιχειρήματα), ο Δ.Χ λέει ότι δεν τον αφορά ο αρχιεπίσκοπος (και ως επιχείρημα περί του αντιθέτου προτάσσεται το ότι προ επταετίας υπέγραψε υπερ του δημοψηφίσματος για τις ταυτότητες), σπόντα ότι δεν είναι μόνο η βλακεία αλλά και κάτι άλλο (δεν μας καταδεικνύουν ούτε την βλακεία ούτε, φυσικά, ό,τι άλλο), κ.ο.κ.

Ας ανοίγομεν και κάνα βιβλίο...

Πότε ανακάλυψε η Oρθοδοξία ότι ο γάμος αποτελεί μυστήριο; Από θεολόγους, ανάμεσά τους ο καθηγητής της Θεολογικής και της Φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών και Γραμματέας της Ι.Συνόδου του πρώτου ελληνικού Βασιλείου, ο αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Φαρμακίδης, έχει υποστηριχθεί πως μόνον μετά το 1204, ο γάμος απέβη εκκλησιαστικό μυστήριο.

Όσον αφορά στην Βυζαντινή Πολιτεία, ο Ιλλυριός χασάπης άγιος Ιουστινιανός (Ουπράβντα), με έναν νόμο (Νεαρά οδ΄-κεφ δ΄) το 538, αναφέρθηκε στα του γάμου: Καθόρισε τρεις κατηγορίες πολιτών, τους έκλαμπρους, τους μεσαίους και τους ευτελείς. Οι πρώτοι κατοχύρωναν τον γάμο τους με συμβόλαιο, οι δεύτεροι εδήλωναν χωρίς ιερολογία παρουσία κληρικών την απόφασή τους να συζήσουν, όσο για τους τρίτους, τους φτωχούς, δεν χρειαζόταν καμμία διαδικασία. Η παρουσία των κληρικών δεν είχε μυστηριακή ούτε καν τελετουργική χροιά, αλλά εκτελούσε χρέη μαρτυρίας του γεγονότος: «…ο δε παραλαβών τρεις ή τέσσαρας των κληρικών, εκμαρτυρίαν συνιστάτω δηλούσαν ως ο δείνα και η δείνα συνηρμόσθησαν αλλήλοις».

Μόνο το 893, με έναν άλλο νόμο του αυτοκράτορα Λέοντα Στ΄, αναγνωρίστηκε ο θρησκευτικός ως μόνος νόμιμος γάμος, όχι όμως και ως μυστήριο, ενώ η γαμήλια ακολουθία καθορίστηκε επί Αλεξίου Α΄Κομνηνού (Βλ. και Φ.Κουκουλέ περί γάμου των Βυζαντινών). Η σύνδεση ιεροτελεστίας και συνάψεως του Γάμου, που διατάχθηκε με την Νεαρά 89 του Λέοντα («Μη ερρώσθαι τα συνοικέσια άνευ της ιεράς ευλογίας») ίσχυσε πολύ αργότερα και στο ελληνικό κράτος. Ασφαλώς όμως μια αυτοκρατορική διαταγή ούτε καν μια τοπική Σύνοδος, δεν μπορούν να ορίσουν ένα μυστήριο. Σύνοδος όμως και μάλιστα Οικουμενική για να θεσπίσει το μυστήριο, δεν φαίνεται να συνεκλήθη ποτέ.

Από εδώ.

Και κάποια σχόλια:

1. Κανείς (δηλαδή η ΔΙΣ) δεν χρησιμοποίησε τη λέξη πορνεία ως βρισιά. Όσοι το εκλάβατε έτσι, σκεφθείτε ξανά γιατί το εκλάβατε έτσι.

2. Η πορνεία για την Εκκλησία είναι αμαρτία. (Έτσι, ούτε η λέξη “κλέφτης” είναι βρισιά κοκ.) Η πορνεία είναι αμαρτία, όπως και κάθε άλλη αμαρτία. Ζυγαριά δεν υπάρχει. Οι αμαρτίες συγχωρούνται, κάτω από ορισμένες και κατάλληλες προϋποθέσεις. Όλα αυτά κάτω από την κοσμοθεωρία της Εκκλησίας.

3. Με βάση την κοσμοθεωρία αυτή λοιπόν, κάθε σεξουαλική πράξη που δεν αποσκοπεί στη διαιώνιση του είδους, είναι πορνεία, είναι αμαρτία. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει “οικονομικό αντάλλαγμα”. Το “αντάλλαγμα” της ηδονής, είναι αρκετό για να την κάνει αμαρτία. Αυτή είναι η αυστηρή ερμηνεία. Άρα υπάρχει πορνεία και μέσα στο γάμο.

4. Με βάση την αυστηρή ερμηνεία, οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη πριν το γάμο, είναι αμαρτία. (επαναλαμβάνω: σύμφωνα με την Εκκλησία). Διότι πρώτον δεν μπορεί να αποσκοπεί στη διαιώνιση του είδους και δεύτερον επειδή η πνευματική ένωση των δύο ανθρώπων δεν έχει λάβει την ευλογία της Εκκλησίας (με τον γάμο).

5. Επαναλαμβάνω και ότι η λέξη πορνεία δεν είναι βρισιά. Ως αμαρτία, είναι δυνατόν να συγχωρεθεί. Όπως οποιαδήποτε άλλη αμαρτία. Ουδείς αναμάρτητος. Ο αμαρτωλός δεν πάει με τραίνο στην κόλαση. Υπάρχει πάντα η ελπίδα (πιθανότητα) σωτηρίας. Δεν είμαστε Προτεστάντες να καταδικάζουμε εις το πυρ το εξώτερον τον κάθε “αμαρτωλό”. Υπάρχει και η μαλακή ερμηνεία, που ενδεχομένως δέχονται ορισμένοι ιερείς, ότι λόγω των κοινωνικών αλλαγών (σπουδές, ανεργία, γάμοι σε μεγαλύτερη ηλικία, έξοδα για γάμο/δημιουργία νέου νυκοκοιριού), γίνεται “αποδεκτή” η αμαρτία (παραμένει αμαρτία, αλλά γίνεται αποδεκτή) των προγαμιαίων σχέσεων. Και συγχωρείται ευκολότερα, όταν καταλήγει τελικά στο γάμο. Έχω την εντύπωση ότι ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, παρά τις τόσες κατηγορίες εναντίον του από αυτό εδώ το μπλογκ, ανήκε σ’ αυτήν την πτέρυγα ιερέων, που κατ’ οικονομίαν δεχόταν τη “μαλακή ερμηνεία”. Με προσοχή, αλλά αυτό το νόημα έδινε πάντα στις συνομιλίες του με νέους.

Συμπέρασμα

Ειλικρινά δε βλέπω κανένα πρόβλημα στη συγκεκριμένη φρασεολογία της ΔΙΣ. Με τη δική της κοσμοθεωρία, οι αρχιερείς χρησιμοποιώντας την εκκλησιολογική γλώσσα εξέφρασαν τη δική τους άποψη, η οποία συνάδει με αυτό που εκπροσωπούν. Ούτε έβρισαν κανέναν, ούτε είναι στο χέρι τους να περάσει ή να μην περάσει το νομοσχέδιο, ούτε τίποτα. Εξέφρασαν το αναμενόμενο, και μάλιστα θα έλεγα ότι εάν δεν εκφραζόντουσαν έτσι, εμένα θα με εξέπληκτε! Θα έπρεπε να τους ασκηθεί κριτική αν έλεγαν τα αντίθετα! Τώρα, αν κάποιος δεν δέχεται την κοσμοθεωρία της Εκκλησίας, δεν υπάρχει λόγος ούτε να παρεξηγείται, ούτε να φωνάζει, ούτε να επιτίθεται.

(...) το να λέει ότι “νομιμοποιεί ηθικά αμαρτήματα” δεν δείχνει αυτό που λες. Δε ζητάει καμία συγκατάθεση. Απλά λέει ότι “νομιμοποιεί” (δηλαδή για το κράτος, δηλαδή το κράτος επιτρέπει δια νόμου στον πολίτη) “ηθικά αμαρτήματα”. Δηλαδή κάτι που θεωρεί η Εκκλησία ως αμαρτία, το κράτος το νομιμοποιεί. Και εφιστά στην προσοχή στο ποίμνιό της. Αυτό κάνει. Απλά και ωραία. Δε χρειάζονται κραυγές.

Αν εμείς οι δύο ζούσαμε μαζί σε έναν άλλο πολιτισμό, σε μία άλλη χώρα, και κάποια στιγμή φτιάχναμε έναν “σύλλογο” ένα κάτι, οτιδήποτε (λέω “σύλλογο” γιατί πολλοί εδώ μέσα έτσι βλέπετε την Εκκλησία), και εκείνο το κράτος έκανε νόμο που επέτρεπε την κλοπή, την οποία εμείς στον “σύλλογό μας” θεωρούσαμε “βαρύτατο ηθικό παράπτωμα”, δε θα βγάζαμε ανακοίνωση ότι “το κράτος νομιμοποιεί ένα ηθικό παράπτωμα”; Για μας είναι παράπτωμα, για το κράτος εκείνο μπορεί να ήταν ή μπορεί και να μην ήταν. Αντίστοιχα, θα εκφράζαμε κι εμείς την ελπίδα και την ευχή μας να μην ψηφιστεί το νομοσχέδιο.

Εγώ δεν το βρίσκω κακό, ούτε περίεργο, ούτε τραβηγμένο. Έτσι εκφράζονται οι άνθρωποι και αυτά πιστεύουν.

Τηλέμαχος

- - -

Παραμύθι της χαλιμάς #1

“Ο Ιουστινιανός όπως θα δούμε, ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας που θέσπισε την απλή παρουσία κληρικών σε ένα είδος γάμου, που για πολλούς αιώνες ακόμη (12ος αι.), δεν θεωρείτο μυστήριο, άρα μέχρι τότε, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ζούσαν σύμφωνα με την Σύνοδο του κ.Άνθιμου Θεσσαλονίκης, σε πορνεία..”

Ασφαλώς πρόκειται για μια γκάφα τεραστίων διαστάσεων. Συχνά σκέφτομαι πως είναι δυνατόν άνθρωποι να δημοσιοποιούν με τέτοια έπαρση εντελώς λανθασμένες πληροφορίες, χωρίς να κάνουν ένα στοιχειώδη έλεγχο. Καλά να πάθουν:

Ο Τερτυλλιανός λοιπόν που γεννήθηκε το 160, πολύ-πολύ νωρίτερα από τον …6ο αιώνα του Ιουστινιανού που οι τελούντες εν αγνοία μας λένε, γράφει για ότι τον “γάμο τον συνάπτει η Εκκλησία…και τον επισφραγίζει η ευλογία”!:

“matrimonii quod ecclesia conciliat…et consignat benedictio” (PL 1, 1302A)

Όπως γράφει ο Αμβρόσιος τον 4ο αιώνα:

“Cum ipsum conjugium sacerdotali et benedictione sanctificari oporteat” (PL 16, 984C)

Όπως γράφει ο Μ. Βασίλειος στα μέσα του 4ου αιώνα:

“Οι άνδρες αγαπάτε τας γυναίκας…προς κοινωνίας γάμου συνέλθητε, ο της φύσεως δεσμός, ο δια της ευλογίας ζυγός, ένωσις έστω των διεστώτων.” (PG 29,160)

Όπως γράφει ο Ιω. Χρυσόστομος στα μέσα του 5ου αιώνα:

“τι τα σεμνά του γάμου εκπομπεύεις μυστήρια;…ιερέας καλείν και δι ευχών και ευλογιών την ομόνοιαν του συνοικεσίου συσφίγγειν” (PG 54,443)

Και ξεκαθαρίζει έτσι ακόμη περισσότερο τις ανοησίες που γράφτηκαν από τους Ροΐδηδες και τους Λασκαράτους…Ο ευλογημένος από την εκκλησία μυστηριακός γάμος είναι πανάρχαιο χριστιανικό γεγονός.

Εκτός των παραπάνω, διασώζονται και μαρτυρίες για κάποια στοιχεία της ιεροπραξίας όπως τα δαχτυλίδια που αναφέρει ο Τερτυλλιανός, τα στέφανα τουλάχιστον από τον 4ο αιώνα που αναφέρει ο Χρυσόστομος, το νυφικό πέπλο που αναφέρει ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων.

Παραμύθι της χαλιμάς #2

“ουδέποτε καθιερώθηκε στην Ανατολική Εκκλησία ο γάμος ως μυστήριο, όπως θα δούμε, παρά μόνον την εποχή του Αλέξιου Κομνηνού…στο όνομα μιας ανύπαρκτης παράδοσης.”

Εδώ συναντάμε το πιο απίστευτο απ’ όλα: “ανύπαρκτη παράδοση” και “μη καθιέρωση στην ανατολική εκκλησία ο γάμος ως μυστήριο”!

Πως γίνεται να συμβαίνει αυτό για τον γάμο, που θεσπίζεται-δογματίζεται από την ίδια την Καινή Διαθήκη! Και μόνο η αναφορά αυτή στην προς Εφεσίους επιστολή, έφτανε και περίσευε για να τελείται άπαξ διαπαντώς ο Γάμος ως Μυστήριο.

Αλλά όχι μόνο αυτό: σε μια ολόκληρη σειρά αιώνων η παράδοση αυτή τηρείται και διαωνίζεται από σειρά πατέρων της εκκλησίας και αυτό να το παραβλέπουν οι εν λόγω κύριοι λέγοντας ότι δεν καθιερώθηκε παρά τον 12ο αιώνα!.

Κι όμως, από τον 2ο αιώνα ο γάμος ονομάζεται, χαρακτηρίζεται και πιστεύεται ως ΜΥΣΤΗΡΙΟ και η σειρά των έργων στα οποία συμβαίνει αυτό είναι πράγματι μεγάλη:

2ος αιώνας:

Ειρηναίος, PG 7,532B
Ειρηναίος, PG 7,1397A

3ος αιώνας:

Ωριγένης PG 12,643C
Ωριγένης PG 13,117A
Μεθόδιος PG 18,61B

4ος αιώνας (ενδεικτικά)

Ι. Χρυσόστομος PG 51,229 κ.ε.
Μ. Αθανάσιος PG 27,618
Μ. Βασίλειος PG 30,769Β
Γρηγόριος Θεολόγος PG 36,292Α
Αββάς Ησαΐας PG 40,1189Α
Επιφάνιος Κύπρου PG 42,113Β
Γρηγόριος Νύσσης PG 45,1060Α

5ος αιώνας

Κύριλλος Αλεξανδρείας PG 72,793Β
Θεοδώρητος Κύρου PG 82,549Α

6ος αιώνας

Προκόπιος Γαζαίος PG 87,2664B
Αναστάσιος Σιναΐτης PG 89,856B

7ος αιώνας

Μάξιμος Ομολογητής PG 91,681Α
Ιωάννης Δαμασκηνός PG 96,93Α

και αργότερα ο Φώτιος, ο Θεοφύλακτος και πολλοί άλλοι, και όλοι οι παραπάνω ΠΡΙΝ τον 12ο αιώνα!

Πως είναι δυνατόν βρε αθεόφοβοι, να αναφέρεται-δηλώνεται-χαρακτηρίζεται, επί σειρα αιώνων, έργων και πατέρων ο Γάμος ως μυστήριο, και να μας λέτε χωρίς αιδώ ότι “ο γάμος έγινε μυστήριο τον 12ο αιώνα” και μάλιστα από …ανύπαρκτη παράδοση;!

Το κερασάκι στην τούρτα…

“Καταλήγω: Η Σύνοδος να πάρει πίσω τις βρισιές της, αλλιώς ας προχωρήσουν όσοι αισθάνονται πως τους αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση σε κοινή προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Υποθέτω πως στο τέλος του δρόμου, θα υπάρξει αν χρειαστεί και η δυνατότητα της προσφυγής σε Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.”

Η ελευθερία του λόγου φίλτατοι, ισχύει για τους πάντες και όπως βλέπουμε ισχύει μια χαρά για τους δύο ονοματοκάπηλους: τον τύπου “Ροΐδη” και τον τύπου “Λασκαράτο” (πως λέμε “τύπου φρανκφούρτης”, “τυρί τύπου φέτα” κ.λπ.). Οι παραπάνω δύο συκοφάντες, διαστροφείς της αλήθειας και άσχετοι με το αντικείμενο, αν και το μόνο που γνωρίζουν είναι ο οχετός ύβρεων και η παραπληροφόρηση, απολαμβάνουν μια χαρά την ελευθερία τους την οποία θα ήθελαν πολύ αλλά δεν θα τους γίνει η χάρη να τη στερήσουν σε άλλους…

Εϊναι σαφές ότι στο διαδίκτυο το παραμύθι πάει σύννεφο. Θα πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που το ψέμα το μεταχειρίζονται χωρίς ενδοιασμούς και εμείς οι υπόλοιποι που έχουμε την τάση να θεωρούμε πως οι γύρω μας είναι καλοπροαίρετοι, λέμε “λες να είναι έτσι;”. Και βέβαια δεν είναι έτσι. Τίποτε δεν πρέπει να πιστεύει κανείς αν δεν ελέγξει από που προέρχονται οι πληροφορίες (αυτό ισχύει και για τις δικές μου πληροφορίες).

Πάντως, περάσαμε καλά και σήμερα…

(...)

Ο τύπου “Λασκαράτος”, πμε παραπέμπει στον Τρωιανό. Ο οποίος όμως τι λέει; Διαβάσατε;

Να σας πω εγώ: ΔΕΝ ΛΕΕΙ από πότε η εκκλησία κάνει μυστηριακό γάμο με την ευλογία ιερέα, αλλά αναφέρεται στην νομική διάσταση που ονομάζεται “σύναψη γάμου” γενικά. Γιατί να πω την αλήθεια, αν ο Τρωιανός έλεγε κάτι τέτοιο, “δυστυχώς” οι πηγές μαρτυρούν το αντίθετο και αυτές πιστεύουμε.

Και επειδή με “φτιάχνει” όταν μια πηγή όπως το online JOURNAL χρησιμοποιεί τον Γίββωνα, έναν πορωμένο αντιχριστιανό που έγραψε πριν…250 χρόνια και σήμερα όλοι τον θεωρούν μονόπλευρο και ξεπερασμένο, απαντώ στις ανοησίες του:

Κανόνας 9 της εν Γάγγρα συνόδου (μέσα 4ου αιώνα):

“Ει τις παρθενεύοι ή έγκρατεύοιτο, ώς αν βδελυκτών των γάμων αναχωρήσας, καί μή δι’ αυτό το καλόν καί άγιον τής παρθενίας, ανάθεμα έστω.”

που σημαίνει:

“Αν κάποιος μένει παρθένος ή εγκρατεύεται αποφεύγοντας το γάμο επειδή τον αποστρέφεται και όχι γι’ αυτήν καθαυτήν την ωραιότητα και την αγιότητα της παρθενίας, να αναθεματίζεται.”

Κανόνας 1 της εν Γάγγρα συνόδου:

“Ει τις τόν γάμον μέμφοιτο, και την καθεύδουσαν μετά του ανδρός αυτής, ούσαν πιστήν και ευλαβή, βδελύσσοιτο ή μέμφοιτο, ως αν μη δυναμένην εις βασιλείαν εισελθείν, ανάθεμα έστω.”

που σημαίνει:

“Αν κάποιος μέμφεται το γάμο και αποστρέφεται ή ψέγει τη γυναίκα που κοιμάται με τον άντρα της και είναι πιστή και ευσεβής, γιατί τάχα δεν μπορεί να μπει στη βασιλεία των ουρανών, να αναθεματίζεται.”

Δηλ. όχι μόνο ο Γίββωνας (που ως γνωστόν …δεν ήξερε ελληνικά!) λέει σάχλες για την αντίθεση του χριστιανισμού στον γάμο, αλλά η Εκκλησία είναι αμείλικτη ενάντια σε εκείνους που θα τολμήσουν να υποτίμήσουν τον γάμο!

Και συνεχίζω για τον Τρωιανό. Με την εισαγωγική φράση του:

“Η σύνδεση ιεροτελεστίας και συνάψεως του Γάμου”

δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπήρξε άνθρωπος που να καταλάβει ότι σημαίνει πως μέχρι τότε …δεν υπήρχε ιερουργία του γάμου στην Εκκλησία!!!!!!! Η φράση “σύναψη γάμου” από τον Τρωιανό, αναφέρεται απλώς στην νομική της μορφή, αυτή που έχει για το κράτος. π.χ.

“Τη σύναψη γάμου αφορούν, αμέσως ή εμμέσως, οι εξής διατάξεις”

“Τους όρους του γάμου καθόρισε ο ΑΚ στο άρθρο 1350: «Για τη σύναψη του γάμου απαιτείται…”

“Αν ο τελευταίος αρνείται να συναινέσει, το δικαστήριο μπορεί, αφού τον ακούσει, να δώσει την άδεια για τη σύναψη του γάμου…”

“Εκτός από τα άρθρα 1350-1352 ΑΚ που αφορούν τους όρους για τη σύναψη του γάμου…”

κ.λπ. κ.λπ.

Και συνεχίζει ο φίλτατος τύπου “Λασκαράτος”:

“οι ορθόδοξοι παντρευόντουσαν χωρίς θρησκευτική τελετή…Ανάλογα θα βρεις και στην εξειδικευμένη “Ηθική και Θρησκευτική Εγκυκλοπαίδεια”, που τώρα δεν την έχω πρόχειρη.”

Μα καλά βρε άνθρωπε. Πριν γράψεις την φράση αυτή, πήρες στα χέρια σου τη ΘΗΕ; Την διάβασες να δεις ότι λέει ΑΚΡΙΒΩΣ τα αντίθετα από αυτά που γράφεις; Άσε λοιπόν, μην κουράζεσαι. Την έχω εγώ πρόχειρη. Στον 4ο τόμο, μετά από μια αναφορά σε εδάφια από ομιλίες του Χρυσοστόμου γράφει:

“Έκ των λόγων τούτων του Χρυσοστόμου δύναται να συναχθή το συμπέρασμα ότι εις την χριστιανικήν Ανατολήν η ιερατική ευλογία παρείχετο ήδη και κατά την μνηστείαν, επαναλαμβανόμενη πάντως και κατά την τέλεσιν του γάμου, ενώ, ως φαίνεται εκ του Τερτυλλιανού, εν τη Δύσει παρείχετο η ιερατική ευλογία μόνον κατά την σύναψιν του γάμου.” (Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τ.4, στ. 213-214)

και παρακάτω:

“Αξιοσημείωτον είναι και το ότι, πλην των Λατίνων και αι κατά τον Ε’ αιώνα αποσπασθείσαι αιρετικοί παραφυάδες των Μονοφυσιτών και Νεστοριανών συγκαταλέγουν τον γάμον εις τα επτά μυστήρια. Ωσαύτως αρχαία ευχολόγια συμπεριλαμβάνουν μετά διαφόρων άλλων ιερουργιών και τύπους ιερολογίας του γάμου.” (Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τ.4, στ. 214)

και αλλού:

“Η περικοπή Εφεσ. ε’ 22 κ.έξ. και δη ο στίχ. 32 παριστά γλαφυρώς “την σύζευξιν ανδρός και γυναικός ως εικόνα της ενώσεως του Ιησού Χριστού μετά της Εκκλησίας, αποκαλούσα τον γάμον μέγα μυστήριον” (Ανδρούτσου, Δογματική, 1907, σ. 396) και είναι κατ’ εξοχήν ενδεικτική της όλης ιδιαζούσης χριστιανικής θεωρήσεως του γάμου κατά την ουσίαν και την σύναψιν αυτού. Αφ’ ετέρου και η μετέπειτα εκκλησιαστική παράδοσις υποδεικνύει εμμέσως ότι ο γάμος ως μυστηριακή πράξις έχει αποστολικήν την προέλευσιν.” (Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τ.4, στ. 210)

Είπατε τίποτα για…12ο αιώνα από την “εξειδικευμένη” ΘΗΕ;

Και όχι μόνο δεν υπήρχε γάμος χωρίς ιερουργία και χωρίς ιερέα, αλλά ίσα-ίσα στην αρχή τελείτο μέσα στα πλαίσια της θείας λειτουργίας όπου διαβάζονταν οι ειδικές ακολουθίες και ευχές για τον γάμο! Αντί δηλ. να γίνονται απογεύματα Σαββάτου ή Κυριακής, γίνονταν την Κυριακή το πρωί, εν τω μέσω της πιο ευλογημένης στιγμής της χριστιανοσύνης, της τέλεσης της θείας ευχαριστίας. Τόσο σημαντικός ήταν λειτουργικά ο Γάμος:

“Η ένταξη της ευλογίας του γάμου στο πλαίσιο της θ. ευχαριστίας περιόρισε την ανάπτυξη των ιδιαίτερων στοιχείων μιας ειδικής ακολουθίας του μυστηρίου του γάμου, η οποία καλυπτόταν τόσο από τις ειδικές ευχές για τον αγιασμό της εγγάμου σχέσεως, όσο και από την όλη ακολουθία της θ. Λειτουργίας. Βεβαίως, οι πρώτες απλές μορφές ευλογίας και αγιασμού της εγγάμου σχέσεως αναπτύχθηκαν με την αξιοποίηση σχετικών στοιχείων από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη“ (Φειδάς Βλ., “Εκκλησιαστική Ιστορία”, Α’, σ. 271).

Και όπως λέει η ΘΗΕ:

“Επειδή αι ακολουθίαι του Βαπτίσματος και του Γάμου ήσαν το πάλαι συνδεδεμένοι μετά του Μυστηρίου της θ. Ευχαριστίας, άρχονται αμφότεροι μετά της δοξολογικής επευλογήσεως αυτής “Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός…”. (Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τ.4, στ. 217)

Στα 60 περίπου από τα αρχαιότερα σωζόμενα χειρόγραφα από το Σινά το Άγιο Όρος και αλλού, υπάρχουν συλλογές ευχών και τυπικά τέλεσης γάμου αλλά δεν αναφέρονται ονόματα δημιουργών των ευχών.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
——–

Τέλος να αναφερθώ σε προνόμια πνευματικότητας. Αυτός που δεν πιστεύει, τι κόπτεται για την λειτουργική, παραδοσιακή φρασεολογία της Εκκλησίας; Είναι δυνατόν να με απασχολήσει ποτέ εμένα η αντίστοιχη φρασεολογία του ιμάμη που με λέει άπιστο ή ονομάζει την ακάλυπτη γυναίκα μιαρή ή του βουδιστή που λέει ότι θα χάσω την νιρβάνα; Δεν μπορώ να το καταλάβω…

Για την Εκκλησία, κάθε ερωτική σχέση πλην αυτής που γίνεται στον γάμο (οπότε έχει μια ωραία γυναίκα για να περνάει ερωτικά βράδια μαζί της και με την ευλογία του Απ. Παύλου…) ονομάζεται πορνεία. Τελεία και παύλα.

Είναι άλλο θέμα το αν η εκκλησία θα μπορούσε να προσαρμόσει το λεξιλόγιο (χωρίς την παραμικρή έκπτωση στα πιστεύω της) ώστε να μην απωθούν κάποιες λέξεις, αφού σήμερα ονομάζουμε κατά κόσμον την πορνεία ως επί αμοιβή σχέση. Αυτό είναι άλλο θέμα, και άλλο να λέει κάποιος ότι επειδή χρησιμοποιείς την τάδε φρασεολογία της παράδοσής σου εγώ θα σου κάνω αγωγή! Αυτά είναι αστειότητες.

Δηδρ

Φαιδρό διάλλειμα:

Δηδε, ή Δηδρ,
προβαίνεις σε προφανείς λαθροχειρίες για να δικαιολογήσεις τα αδικαιολόγητα. Αυτή είναι η τελευταία μου απάντηση.
1)Αποφεύγεις να μου πεις ποιά Οικουμενική Σύνοδος απεφάνθη πως ο Γάμος είναι μυστήριο
2)Αποφεύγεις να μου απαντήσεις. Το τυπικό της σημερινής ιερολογίας πότε καθιερώθηκε;
3)Μου παραθέτεις δυο κανόνες της εν Γάγγρα συνόδου (αυτής που ευλόγησε τη δουλεία που ποτέ δεν έπαψε να ισχύει στο ορθόδοξο Βυζάντιο), από τους οποίους με κανένα τρόπο δεν προκύπτει πως ο γάμος είναι μυστήριο:
Αντιγράφω:
“Αν κάποιος μένει παρθένος ή εγκρατεύεται αποφεύγοντας το γάμο ….να αναθεματίζεται.”

“Αν κάποιος μέμφεται το γάμο …να αναθεματίζεται.”
Από αυτό συνάγεται πως η Εκκλησία αναγνώριζε τον γάμο σαν καλό θεσμό. Ασφαλώς, δεν είπαμε πως οι άνθρωποι δεν παντρευόντουσαν. Μυστήριο όμως δεν αναφέρεται εδώ πως ήταν. Θα έπρεπε οι κανόνες να λένε το του γάμου μυστήριον κλπ
4) Ερμηνεύεις αυθαίρετα τον Τρωιανό, που λέει “Η σύνδεση ιεροτελεστίας και συνάψεως του Γάμου που συντελέσθηκε με τη Νεαρά 89 του Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού ”.
Είναι ολοφάνερο, πως μέχρι τότε η σύναψη γάμου, δηλαδή η τέλεση του γάμου, η υπόσταση του γάμου, το σύμφωνο του γάμου, όπως θες πες το, δεν συνδεόταν στο θεοκρατικό θρησκομανές θρησκοληπτικό Βυζαντινό κράτος που θεωρούσε τα θρησκευτικά δόγματα κρατικές υποθέσεις, δεν συνδεόταν καν επαναλαμβάνω με ιεροτελεστία, για μυστήριο βέβαια ούτε λόγος.
5)Ασφαλώς η Ηθική Εγκυκλοπαίδεια κάνει ότι μπορεί να κουκουλώσει το πράγμα, αλλά όποιος έχει στοιχειώδη κρίσι καταλαβαίνει. Αντιγράφω από εσένα:
@Έκ των λόγων τούτων του Χρυσοστόμου δύναται να συναχθή το συμπέρασμα ότι εις την χριστιανικήν Ανατολήν η ιερατική ευλογία παρείχετο ήδη και κατά την μνηστείαν, επαναλαμβανόμενη πάντως και κατά την τέλεσιν του γάμου…@
Σε ευχαριστώ που με απάλλαξες από τον κόπο να τρέχω στο υπόγειο για να βρώ τα σχετικά.
@εκ των λόγων…δύναται να συναχθή το συμπέρασμα@
δηλαδή από εκατοντάδες σελίδες και μαρτυρίες που έπρεπε να υπήρχαν για τον θρησκευτικό γάμο, καταφεύγει η Εγκυκλοπαίδεια σε κάποιον λόγο του Χρυσ. από όπου “δύναται να συναχθή το συμπέρασμα”, οποία διπλωματική έκφραση αβεβαιότητας, πως η ιερατική ευλογία-όχι δηλαδή κάποια τελετή και μάλιστα μυστηριακή, αλλά απλή “ιερατική ευλογία”, οποία διπλωματική υπεκφυγή, η οποία ευλογία παρείχετο στην μνηστεία και “επαναλαμβανόταν” στον γάμο. Τουτέστιν δεν υπήρχε κάτι διαφορετικό για τον γάμο, αλλά απλή ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ της απλής ΕΥΛΟΓΙΑΣ της μνηστείας. Σε ευχαριστώ και πάλι.
6)Με εντυπωσιάζει πως αποφεύγεις να απαντήσεις στα λεγόμενα του ηθικού κολοσσού που λέγεται Θεόκλητος Φαρμακίδης και μου παραθέτεις τα λεγόμενα του καθηγητή Βλ.Φειδά για να με πείσεις. Αφού είσαι τόσο εξοπλισμένος στην θρησκευτική βιβλιογραφία σε παραπέμπω στο εξής. Ο κ.Φειδάς, στις “Θρησκείες” της Εκδ.Αθηνών-1992, στο λ. Εκκλησία Αλβανίας, αναφέρει ΄για το κόκκινο πανί των Ελλήνων εθνικιστών τον θαυμάσιο Αλβανό Ορθόδοξο αρχιεπίσκοπο Φαν Νόλι πως “αυτοανακηρύχτηκε επίσκοπος” για να τον υποτιμήσει επειδή-όπως και η Εκκλησία της Ελλάδας νωρίτερα, ήθελε ανεξάρτητη αλβανική Εκκλησία. Ο ίδιος όμως ο κ.Φειδάς αυτοδιαψεύδεται και γράφει την αλήθεια στο λ.Φάν Νόλι της Πάπυρος Larusse, Μπριτάνικα, όπου αναφέρει πως χειροτονήθηκε από τον επίσκοπο της Αλάσκας, χωρίς την έγκριση του πατριαρχείου. Τον ισχυρισμό περί αυτοανακήρυξης, επαναλαμβάνει και στα Ιστορικά της Ελευθεροτυπίας (3.2,’03), και ο καθηγητής Σ.Κοντογιάννης. Δεν δίνω λοιπόν βάση σε θεολόγους που με περίτεχνες και αμφίσημες εκφράσεις προσπαθούν να προσαρμόσουν την πραγματικότητα στα εθνικά και εκκλησιαστικά συμφέροντα.
7)Αποφεύγεις να μου απαντήσεις για τις εκτιμήσεις της Εγκυκλ Ελευθερουδάκη, η οποία έχοντας υπ’όψιν της όλη τη σχετική βιβλιογραφία, συνοψίζει (δειλά κι αυτή αποδίδοντας το τρομερό συμπέρασμα πως μυστήριο γιοκ σε θεολόγους για να μην πάρει την ευθύνη), στο συμπέρασμα που υποστηρίζω.
Σε παραπέμπω στην μεταγενέστερη “Πάπυρος Λαρούς”-Γενική Παγκ.Εγκυκλοπαίδεια, η οποία στο λ.Γάμος (σελ.776) γράφει πως με τη Νεαρά του Λέοντος:
“η ιερολογία ωρίσθη ως συστατικόν του γάμου”. Δηλαδή μέχρι τότε η ιερολογία ΔΕΝ ήταν συστατικό του γάμου. Αποφεύγει να πει πως ορίστηκε τότε ο γάμος-μυστήριο. Αυτό έγινε προφανώς αργότερα. Τότε ορίστηκε απλά η ιερολογία, στοιχειώδης προϋπόθεση για να επακολουθήσει ο χαρακτηρισμός του μυστηρίου.
Καλή νύχτα σου.

Λασκαράτος

Η επιχειρηματολογία σου στερείται σοβαρότητας:

Πρώτα δηλώνεις ότι η ΘΗΕ είναι εξειδικευμένη και συμφωνεί με τη γνώμη σου και σε διαψεύδω. Και τώρα λες ότι η ΘΗΕ την οποία εσύ επικαλέστηκες θέλει να κουκουλώσει το πράγμα. Και φίλτατε…η ΘΗΕ αναλύει το ζήτημα σε 35 ολόκληρες στήλες, και είναι πράγματι ένα τεράστιο λήμμα με όλες τις πληροφορίες.

Τώρα σε διαψεύδω περίτρανα και με την Πάπυρος-Λαρούς-Μπιτάνικα (και είμαι σίγουρος το ίδιο θα γίνει και με του ελευθερουδάκη όταν την ξεθάψω):

Η πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα (έκδοση 2004) στο κομμάτι “Δογματική” του λήμματος “Γάμος” γράφει στις πρώτες κιόλας σειρές:

“Η Εκκλησία μάλιστα θεωρεί την παρουσία του Χριστού στον γάμο της Κανά ως σημείο εξυψώσεως του γάμου, από τον ίδιο τον Χριστό, σε μυστήριο. Γι’ αυτό ανέκαθεν η Εκκλησία τελούσε τον γάμο με ιερολογία, ως το μυστήριο με το οποίο μεταδιδόταν η Θεία Χάρη όπως μαρτυρούν τα αρχαία Ευχολόγια και οι Πατέρες.”

Είπες τίποτα για την εγκυκλοπαίδεια φίλτατε; Διάψευση και πάλι λοιπόν των ισχυρισμών σου. “Ανέκαθεν η ιερουργία στο γάμο”.

Ας πρόσεχες…

Ξύπνα “Λασκαράτος”. Δεν με ενδιαφέρει να παραδεχτείς ότι είσαι άσχετος. Έτσι ή αλλιώς το βλέπουν όλοι.

Επιπλέον, φίλτατε αν γνώριζες, θα ήξερες ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία μεσω Οικουμενικής Συνόδου ορίζει ότι:

“…πάντα τον κλήρον και τον λαόν εκδιδάσκειν τους της ευσέβειας λόγους, εκ της θείας γραφής αναλεγομένους τα της αληθείας νοήματα τε, και κρίματα, και μη παρεκβαίνοντας τους ήδη τεθέντας όρους, ή την εκ των θεοφόρων Πατέρων παράδοσιν…” (Κανόνας 19 της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου)

Η Οικουμενική Σύνοδος λοιπόν ορίζει σαφώς ότι υποχρεωτικά ακολουθείται η “εκ των θεοφόρων Πατέρων παράδοση” και την παράδοση αυτή σου την παρέθεσα από τον 2ο αιώνα και την ίδια την ΚΔ που δηλώνει σαφώς ότι ο γάμος είναι μυστήριο.

Ειρηναίος, Ωριγένης, Μεθόδιος, Χρυσόστομος, Αθανάσιος, Βασίλειος, Γρηγόριος Θεολόγος, Αββάς Ησαΐας, Επιφάνιος Κύπρου, Γρηγόριος Νύσσης, Κύριλλος Αλεξανδρείας, Θεοδώρητος Κύρου, Προκόπιος Γαζαίος, Αναστάσιος Σιναΐτης, Μάξιμος Ομολογητής, Ιωάννης Δαμασκηνός, Φώτιος, Θεοφύλακτος και τόσοι άλλοι, δογματίζουν σαφώς με βάση την Οικουμενική Σύνοδο ότι Ο ΓΑΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΟ και σου έφερα τις πηγές παραπάνω με τόμο και στήλη.

Και τελικά θυμίζω και πάλι:

Κάνεις ανόητη κριτική για τον Φειδά στην οποία οφείλω να μην δώσω καμμία βάση, γιατί πρόκειται για έναν έγκριτο πανεπιστημιακό και εσύ είσαι ένα τίποτα που λες διαρκώς παραμύθια και όχι μόνο αυτό, αλλά κάνεις αυτό ακριβώς για το οποίο ψευδώς κατηγορείς τον Φειδά δηλ. πισωγυρίσματα της αλεπούς:

Έγραφες αν θυμάσαι:

“οι ορθόδοξοι παντρευόντουσαν χωρίς θρησκευτική τελετή…Ανάλογα θα βρεις και στην εξειδικευμένη “Ηθική και Θρησκευτική Εγκυκλοπαίδεια”, που τώρα δεν την έχω πρόχειρη.”

και μετά εντελώς ξεδιάντροπα, χωρίς να κοκκινίζεις που διαβάζουν τόσοι άνθρωποι γράφεις:

“Ασφαλώς η Ηθική Εγκυκλοπαίδεια κάνει ότι μπορεί να κουκουλώσει το πράγμα”

Είσαι σοβαρός με αυτά που γράφεις; Έχεις καμμία σχέση με τη σοβαρότητα και θα κρίνεις τον Φειδά ως πηγή;

Οι θέσεις σου είναι τραγικές και αντιφατικές:

- έχεις ήδη επικαλεσθεί την ΘΗΕ και έλεγες ΨΕΜΑΤΑ

- έχεις ήδη επικαλεσθεί την Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα στο θέμα της ιερλογίας και έλεγες πάλι ΨΕΜΑΤΑ

- έχεις ήδη επικαλεσθεί την δήθεν ανύπαρκτη παράδοση ενώ υπάρχει από τον 2ο αιώνα άρα έλεγες ΨΕΜΑΤΑ

- έχεις ήδη επικαλεσθεί την δήθεν ανυπαρξία εκκλησιαστικής τελετής στο γάμο ενώ βάση πηγών (ΚΑΙ ΔΙΚΩΝ ΣΟΥ) υπάρχει και αυτή από τον 2ο αιώνα και “ανέκαθεν”, άρα έλεγες πάλι ΨΕΜΑΤΑ.

Εμένα ο ρόλος μου δεν είναι να σε κάνω σοβαρό. Εγώ μπήκα για να σε διαψεύσω και απ’ ότι είδες μου ήταν και πολύ εύκολο. Απλά…να διαβάζεις περισσότερο και να λυπάσαι λίγο τονν εαυτό σου.

Χαιρετίσματα.
Θα’ μαι εδώ γύρω…

Δήδρ

Μάζα και ιστορία

Ο κόσμος δέν έχει συνείδησι, αξίες, λόγο, μυαλό, αλλά παρασύρεται, εκμαυλίζεται, αφελώς εμπιστεύεται ‐ γενικά μ ένα λόγο, ο κόσμος είναι χαζός καί μαλάκας κι εγώ ξέρω τό καλό του αλλά δέν μ ακούνε.

Κοινός τόπος αλλά πούθε προκύπτει τέτοιο πράγμα; Είναι μιά εύκολη χαζομάρα γιά να εξηγήση αυτά πού δέν μπορούμε να εξηγήσουμε μόνοι μας, ή δέν μπορεί η επιστήμη πού υπηρετούμε. Είναι τερατώδης ο ισχυρισμός τού ηλιθίου λαού. Εχει καί αριστερή προέλευσι ‐ όμως γνωρίζω πώς οι περισσότεροι τόν χρησιμοποιούν περισσότερο σάν μιά βολική λύσι. Δεν το πιστεύουν αληθινά ‐ αν το πίστευαν,αυτό θά αρκούσε να τούς μετατρέψη σε νεοταξικά μαλάκια.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι τόν ισχυρισμό αυτόν τόν χρησιμοποιούμε πάντα σε χρόνο παρόντα ‐ ποτέ στήν Ιστορία. Γιατί εκεί, στά γεγονότα τού παρελθόντος, δέν εχουμε λόγο, ότι έγινε έγινε, ο εγωισμός λείπει οπότε αναζητούμε αιτίες φανερές καί κρυφές ώστε να λύσουμε τόν ιστορικό γρίφο. Ο λαός, τό μεγαλύτερο τμήμα του, αγαπούσε και τραγουδούσε τόν Μεταξά, ο ίδιος λαός δημιούργησε τό έπος του 40 καί τήν Εθνική Αντίστασι. Δεν ήταν χαζός καί ξύπνησε. Και τέτοια παραδείγματα έχουμε από 300 ο καθένας όπου φαίνεται τουλάχιστον η επιπολαιότητα τού ισχυρισμού. Νομίζω πώς έτσι πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα τού καιρού μας, σάν παλιά ιστορία, πού τήν κοιτάμε από μακρυά καί προσπαθούμε να τήν κατανοήσουμε.

- . -

Να πάω σε άλλα ερωτήματα, παλαιότερα, γνωστά, τα οποία έχουμε συζητήσει, καί τά οποία απάντησι δέν εχουν ‐ αν είσαι δηλαδή οπαδός της νεοληθικής ιστορίας, οπαδός της νεοταξικής αριστεράς; Ολη η ιστορία των τελευταίων 30 χρόνων, από τήν μεταπολίτευσι μέχρι σήμερα, αποτελεί ένα παράδοξο, δημιουργεί μία απορία δίχως απάντησι, μέσα στήν οποία πνίγονται οι πάντες. Ο σχηματισμός καί η άνοδος του ΠΑΣΟΚ, η καταδίκη της δεξιάς, η στάσι μας στό Σερβικό, στό Σκοπιανό, ο αντιαμερικανισμός καί οι ταυτότητες, η ορθοδοξία καί το κράτος, ο Σημίτης, τό Χρηματιστήριο καί η Οικονομία, η Ευρώπη καί η σχέσι μας με τήν Τουρκία, όλα όσα έχουν καθορίσει καί καθορίζουν την ζωή μας καί τίς πράξεις μας, όλα μένουν άγνωστα καί θαμπά καί πάντως ανεξήγητα. Γιά τούς νεοληθικούς της νέας λήθης, αριστερούς καί όχι.

Η μόνη εξήγησι, τήν οποία έχω διαβάσει εκατοντάδες φορές, από αρθρογράφους , καθηγητές, συγγραφείς καί πολιτικούς όλων των αποχρώσεων ‐ από τό μαύρο μέχρι τό βαθύ κόκκινο: Ο λαός είναι ηλίθιος. Βλάκας. Τόν οδηγούν τα ενστικτα, το χρήμα καί η τηλεόρασι.

Οπως φαίνεται, οι περισσότεροι, εχουν συλλάβει τήν πραγματικότητα έτσι ‐ μία αδρανής ύλη πού τυγχάνει να αναπνέη, να τρώη καί να κάνη παιδιά‐ καί οι ίδιοι καί οι όμοιοί τους, να κρατάνε τό φανάρι, οδηγοί καί πρωτοπόροι, τά πάμφωτα όντα της αληθινής συνείδησις του ανθρώπου, αβαταρ καί στάλκερ. Ανατριχιαστική, πραγματικά φασιστική, νεοταξική καί απάνθρωπη στάσι καί ιδέα.

Αυτή τα ανιστόρητα και ακατανόητα αντιλαϊκά ιδεολογήματα ‐ μάζες πού οδηγούνται σαν πρόβατα, κατασκευαστές εννοιών και χειριστές συνειδήσεων κλπ ‐ δεν προέρχονται παρά από τήν μεγάλη ιδέα πού τρέφουν οι περισσότεροι διανοούμενοι γιά τήν αφεντομουτσουνάρα τους. Η επανάστασι τού εγώ, πού συλλαμβάνεται ως ατομικότητα και η ατομικότητα ως προϋπόθεσι ελευθερίας. Ενα εκατομμύριο άνθρωποι στό χωράφι καί ο εφευρέτης του έθνους στό ύψωμα να τούς χειραγωγή. Και ψυχολογία της μάζας ‐ ανύπαρκτη έννοια ‐ (άκου μάζας!) ‐ πού υπακούει σε μία ακαθόριστη συναισθηματική ανάγκη!

Πώ πώ, πόσο τρομερό θα ναι, όλοι αυτοί, (πού χουν χάψει όλες τις παράλογες και πρωτόγονες αυτές θεωρίες του 19ου αιώνος) να υπάρχουν και να ζουν μέσα στίς ζωώδεις μάζες των προβάτων, πού μόνο το συναίσθημα τις οδηγεί, στα τυφλά, πού άγονται καί φέρονται από ανύπαρκτες έννοιες... το να πώ, τους θαυμάζω για το κουράγιο τους. Καλή δύναμι να χουν, να μας ελευθερώσουν.

- . -

Αλλωστε όλοι σχεδόν ‐αρχίζοντας από τόν Πλάτωνα‐ έτσι τό βλέπουν τό πράγμα ‐ είναι ο λαός, ο κόσμος, η μάζα, πού χει λειψή συνείδησι, πού δεν ξέρει πού πάει η τύφλα του, πού άγεται καί φέρεται από τούς αρχηγούς καί τούς συνειδητοποιούς, τούς φωταδιστές π΄ανάβουν λάμπες στού κόσμου τα σκοτάδια. Από τόν Πλάτωνα, μέχρι τόν Λένιν. Οι κοινωνικές επιστήμες, η ερμηνεία της Ιστορίας, η κοινωνιολογία, η πολιτικές θεωρίες, η οικονομικές, στηρίζονται όλες σ' αυτήν τήν αρχή, προϋποθέτουν τήν άβουλη μάζα, ολόκληρα θεωρητικά μεγαθήρια είναι κτισμένα πάνω της. Οπότε, τι λέμε εμείς;

Λέμε, γιατί δεν τα λέγω μονάχος κι απ τό μυαλό μου. Πώς οι απόψεις αυτές, είναι τόσο αρχαίες, όσο η καταπίεσι της γυναίκας, η εφεύρεσι του τροχού καί της ομπρέλας. Είναι απόψεις εξουσιαστικές, απόψεις πού έχουν εφευρεθεί με ένα μόνο σκοπό. Να επιβεβαιώσουν τόν διαχωρισμό της ύλης ‐ πού την αντιπροσωπεύει η μάζα, ο λαός ‐ από τό πνεύμα ‐ πού ναι οι διανοούμενοι, οι φωταδιστές και οι συνειδητοποιοί.

Ο Ράσσελ έγραφε κάπου πώς πρίν από τήν ύλη καί τό πνεύμα, η γη ήταν πλασμένη από τόν κοινό τους πρόγονο,‐ πώς να ονομάσω αυτήν τήν μυστήρια ουσία, υλόπνευμα ‐ ή πνευμύλη. Αυτήν επικαλούνται οι Χριστιανοί γι αυτό προσεύχονται στήν ενότητα του παντός. Αυτήν επικαλούνται όλες οι ουτοπίες πού έπλασε ο άνθρωπος ‐ από τίς αρχαίες, ως τις σύγχρονες, την πολιτεία τού Ηλιου καί τήν νέα Ατλαντίδα.

- . -

Από τήν μιά μεριά είναι ο κόσμος ‐ οι ξυλουργοί, οι άνεργοι, οι υπάλληλοι, οι τσαγκάρηδες, οι κλειδαράδες, οι αγρότες, οι κομμωτές, οι εργάτες, οι φραγκοράφτες, οι πεταλωτές, οι καρβουνιάρηδες, οι υδραυλικοί, οι εξημερωτές αγρίων θηρίων, οι μπογιατζήδες, οι πωλητές, οι φασονάδες, οι ρουμστουλεντάδες, οι ημι ονηγοί , οι περι πτεράδες, οι γανωτές, οι παλιατζήδες, οι ιστολόγοι ‐ εμείς δηλαδή ‐,

...κι από τήν άλλη αυτοί πού ξεχωρίζουν, πού διαχωρίζουν τήν θέσι τους, και αφ εαυτών υπερυψούνται υπέρ πάντων των συνανθρώπων. Οι κουλτουριάρηδες πού κάθε τόσο πιάνουν τού Πάπα τήν Γνώσι ουρλιάζοντας να τα, τα βρήκα όλα, ΕΓΩ, οι κάθε λογής εξουσίες, πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, φανταστικές,‐οι άνθρωποι της εξουσίας καί τού πλούτου ‐οι καλλιτέχνες, ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφοι, γλύπτες, χορευτές, σκηνοθέτες ‐ οι οποίοι τάχα έχουν απ ευθείας σύνδεσι μέ τούς 7 μυστικούς Ουρανούς ‐ μόνο αυτοί καί κανένας άλλος, ‐οι επιστήμονες, καθηγητές, ερευνητές, πανεπιστημιακοί, πού γνωρίζουν τάχα τα έγκατα της γής διότι αυτοί μόνο αυτοί ανακάλυψαν καί διαθέτουν το κατάλληλο φτυάρι, ‐οι διάφορες πνευματικές ηγεσίες, οι διάσημοι, οι ταλαντούχοι, κλπ κλπ.

Οι πρώτοι παράγουν πολιτισμό καί ιστορία, η γη γυρνάει γιά χάρη τους κι άς είναι άσημοι, ταπεινοί, άγνωστοι, αγράμματοι. Αυτοί είναι ο πλούτος, τό άλας της γης, τα χρώματα καί οι φωνές του κόσμου, η αιτία καί τό αποτέλεσμα της φυσικής εξελίξεως τού ανθρώπου. Οι δεύτεροι είναι οι διαχειριστές κάθε λογής εξουσίας, άχρηστοι, σκέτο βάρος, ανίκανοι να ζήσουν μόνοι τους, άτομα σκέτα χωρίς κέντρο, περιστρέφονται γύρω από τόν εαυτό τους και προκαλούν όλη τήν ζημιά.

Αν κάποιος ανήκει στήν δεύτερη ομάδα, τήν έβαψε. Μόνο ένα είναι το αντίδοτο καί μία η σωτηρία. Να παραδεχτεί αληθώς καί βαθύτατα εντός του κι ύστερα κι απ έξω του, πώς ΟΛΟΙ οι άνθρωποι είναι τόσο μεγάλα θαύματα όσο κι ο ίδιος, πώς ΟΛΟΙ αξίζουν κι έχουν εκ φύσεως καί εκ Θεού εξουσία ‐ καί ΟΛΟΙ πρέπει να δέχονται τήν υποταγή ‐ πώς ΟΛΟΙ έχουν ταλέντα καί χαρίσματα, συνείδησι καί γνώσι , πώς ΟΛΟΙ ανεξαιρέτως, είναι οι ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΣ ‐ καί τέλος πώς οι ίδιοι, θ αλλάξουν πλέον ρότα και θα μετατραπούν σέ μάρτυρες αυτής ακριβώς της αλήθειας.

Α. Φαρμάκης

Η παπάρα της εβδομάδας

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Σήμερα είναι μια γιορτή δημοκρατίας. Θέλω κι εγώ να καλωσορίσω όλους τους εκπροσώπους των ξένων κομμάτων. Λουίς, είναι μεγάλη χαρά που σε έχουμε κοντά μας εδώ. Των κυπριακών κομμάτων τον Γιαννάκη τον Ομήρου, αλλά και τον Βάσο Λυσσαρίδη, κι εγώ να τον καλωσορίσω, καθώς, και όλους τους διπλωμάτες που είναι κοντά μας σήμερα.

Ευχαριστώ και όλους τους προσκεκλημένους παρατηρητές και τους εκπροσώπους των άλλων κομμάτων. Ένα μεγάλο ευχαριστώ για την παρουσία σας.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Βρισκόμαστε σήμερα μαζί, σχεδόν επτά χιλιάδες σύνεδροι. Που μαζί, πιστεύουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε την Ελλάδα. Που μαζί, αγωνιζόμαστε για την Ελλάδα των δικαιωμάτων, και όχι των προνομίων. Που μαζί, ελπίζουμε για την Ελλάδα των αξιών, και όχι των εξουσιών.

Βρισκόμαστε σήμερα μαζί, επτά χιλιάδες μαχητές για την αλλαγή. Μαχητές για τις ιδέες μας. Μαχητές για τις αξίες μας. Στρατευμένοι στην προσφορά για την κοινωνία μας. Στρατευμένοι στην υπηρεσία της πατρίδας μας.

Το Συνέδριό μας είναι η προετοιμασία για τη μεγάλη μάχη που έχουμε μπροστά μας, της Νέας Αλλαγής. Μαζί, εδώ στο διάλογό μας, αυτές τις μέρες, φωτίζουμε τα οράματά μας. Μαζί, επιβεβαιώνουμε την προσήλωσή μας στις διαχρονικές μας αξίες. Μαζί, τιμούμε σήμερα αγώνες και αγωνιστές, και παλαιότερους, και νέους. Διαφορετικές γενιές, διαφορετικές ιστορίες, διαφορετικές συγκυρίες, με μία όμως κοινή συνιστώσσα, μία κοινή γραμμή, που μας ενώνει όλους, που μας κρατά αταλάντευτους, δυναμικούς, ανένδοτους, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές. Και είναι η γραμμή της σιγουριάς, ότι μπορούμε. Η γνώση, ότι υπάρχει άλλος δρόμος. Η ανάγκη της Ελλάδας για μια μεγάλη αλλαγή.

Πολλοί σήμερα θέλουν να μας πείσουν ότι δεν υπάρχουν επιλογές. Ότι είναι προδιαγεγραμμένη η μοίρα μας. Τι θα πούμε εμείς στη νέα γενιά του σήμερα; Στη νέα γενιά της χώρας μας. Μια γενιά, που θα συναντήσει τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισε στην ιστορία της η ανθρωπότητα, όχι μόνον η Ελλάδα, αλλά η ανθρωπότητα.

Θα της πούμε να αποδεχτεί τη μοίρα της; Θα της πούμε να αποδεχτεί την εκτεταμένη φτώχεια; Την ανισότητα; Την εγκληματικότητα; Τη στυγνή εκμετάλλευση συνανθρώπων μας, που ζουν τη βία, το θρησκευτικό φανατισμό, τις εμφύλιες συγκρούσεις, την απαξίωση και την έλλειψη βασικών δημόσιων αγαθών;

Θα της ζητήσουμε να αποδεχτεί την ξέφρενη κερδοσκοπία; Την υπονόμευση της δημοκρατίας, από την συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια μιας νέας παγκόσμιας ελίτ; Μιας ολιγαρχίας, που ελέγχει και πλούτο, και γνώση, και ΜΜΕ, και τηλεόραση.

Θα της πούμε να αποδεχτεί τις νέες πανδημίες που δημιουργούνται και θερίζουν λαούς; Θα της ζητήσουμε να αποδεχτεί την κλιματική αλλαγή, τη μεγαλύτερη πρόκληση της ανθρωπότητας, την καταστροφή δηλαδή του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις που θα έχει σε όλο τον πλανήτη;

Φίλες και φίλοι

Αυτά τα διλήμματα δεν είναι προβλήματα του αύριο. Είναι προβλήματα του σήμερα. Είναι προβλήματα όλων των γενεών. Είναι προβλήματα που αφορούν από τον συνταξιούχο μέχρι το παιδί. Και εμείς, οι σοσιαλιστές και οι δημοκράτες, είμαστε αποφασισμένοι ν' αλλάξουμε τον κόσμο.

Ξέρουμε ότι η ανθρωπότητα σήμερα έχει τεράστια αποθέματα. Αποθέματα πλούτου, αποθέματα γνώσης, έρευνας, τεχνολογίας, εμπειρίας, επιτυχίας. Και μπορεί η ανθρωπότητα να λύσει σχεδόν όλα τα προβλήματα στον πλανήτη μας. Το διαδίκτυο, οι επαναστάσεις στη βιολογία, η νανο-τεχνολογία, η επεξεργασία του DNA, οι νέες καινοτομίες, αποτελούν το νέο πλούτο των εθνών.

Το ερώτημα είναι, αν θα είναι και πλούτος των λαών. Ποιος, όμως, θα τον ελέγχει; Αυτό είναι το ερώτημα. Ποιος θα ελέγχει αυτό το νέο πλούτο, αυτή τη γνώση, αυτή την τεχνολογία; Ποιον θα υπηρετούν οι νέες ανακαλύψεις; Ποιες ηθικές αξίες θα επικρατήσουν; Ποιες κοινωνίες δημιουργούν ήδη και τώρα;

Παίρνω ένα παράδειγμα: Αυτός ο μικρός μηχανισμός που εμείς λέμε κινητό, το κινητό τηλέφωνο, θα αποτελέσει εργαλείο επικοινωνίας, δημοκρατίας, παροχής υπηρεσιών για τους πολίτες; Ή θα γίνει ο μεγάλος αδερφός, που μας παρακολουθεί σε κάθε στιγμή της ζωής μας; Γι/ αυτό εμείς έχουμε θέσει, ως βασικό πρόβλημα, ότι δεν υπάρχει διαφάνεια στο μεγάλο θέμα των υποκλοπών απ' αυτή την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Διότι είναι θέμα δημοκρατίας, είναι θέμα δικαιωμάτων που πρέπει να προστατεύσουμε.

Για όλα αυτά, η δική μας απάντηση είναι απλή: Όλα αυτά, ο πλούτος, η τεχνολογία, η γνώση, δεν μπορεί παρά να υπηρετούν τον άνθρωπο, να του δίνουν σιγουριά, γνώση και ποιότητα. Να εξασφαλίζουν στον άνθρωπο δημιουργικότητα και προοπτική. Να του ανοίγουν ορίζοντες, ελευθερίες.

Φίλες και φίλοι,

Αυτή είναι η δημοκρατική πρόκληση σήμερα. Τι χρειάζεται σ' αυτή τη μάχη; Πολιτική βούληση. Βούληση ν' αλλάξουμε, βούληση να υπηρετήσουμε τις αξίες μας. Γι' αυτό, εμείς, στο ΠΑΣΟΚ, είμαστε η λύση, γι/ αυτό, εμείς, στο ΠΑΣΟΚ , είμαστε η ελπίδα.

Μια λέξη: Ελπίδα. Ελπίδα, διότι ξέρουμε ότι υπάρχουν επιλογές, ότι υπάρχει άλλος δρόμος.

Είμαστε διαφορετικοί, γι/ αυτό υπάρχουν και επιλογές. Ορισμένοι θέλουν να δημιουργούν μία σύγχυση και να ισχυρίζονται ότι κατέπεσαν οι ιδεολογικές και πολιτικές γραμμές, που διαχωρίζουν την συντήρηση από την πρόοδο. Ποιους βολεύει αυτό; Βολεύει όσους δεν θέλουν ν' αλλάξει τίποτα. Βολεύει όσους θέλουν να διασφαλίζουν την ισχύ τους και τα προνόμιά τους. Όσους φοβούνται τις πραγματικές δυνάμεις του λαού μας.

Δεν δεχόμαστε και δεν πρόκειται να δεχθούμε αυτή την ισοπέδωση. Μια ισοπέδωση που οδηγεί στη μοιρολατρία και στην αποδοχή του μονόδρομου που προβάλλει ο νέος συντηρητισμός. Υπάρχει άλλος δρόμος.

Ως ΠΑΣΟΚ, είμαστε και οφείλουμε να είμαστε η μεγάλη προοδευτική παράταξη, το Κίνημα που εντάσσεται στην ευρωπαϊκή πολιτική παράδοση του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Οι αξίες μας συμπυκνώνονται στις έννοιες της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης.

Το λέμε καθαρά: Είμαστε σοσιαλιστές, είμαστε γνήσιοι δημοκράτες, είμαστε πολιτικά φιλελεύθεροι. Ο δημοκρατικός φιλελευθερισμός ήταν η μεγαλύτερη επανάσταση στην ιστορία, που κορυφώθηκε με τη Γαλλική Επανάσταση. Γκρέμισε θρόνους, αριστοκρατίες, εκκλησιαστικές κυριαρχίες, ελευθέρωσε τα πνεύματα, ανέδειξε τα ανθρώπινα δικαιώματα, κατάργησε τη δουλεία.

Παιδί του, που προδόθηκε στην πράξη, ήταν η Οκτωβριανή Επανάσταση. Και πλήρης άρνησή του, ο νεοφιλελευθερισμός, το σύγχρονο δόγμα της καταπίεσης, της κυριαρχίας των ισχυρών του χρήματος, του κέρδους, της καταστροφής του πλανήτη μας.

Είμαστε κληρονόμοι της ωραιότερης παράδοσης αγώνων για την ελευθερία και τα δικαιώματα. Και τώρα, και σήμερα, αγωνιστές κατά της μάστιγας του νεοσυντηρητισμού. Είμαστε απόλυτα διαφορετικοί με την συντήρηση.

Εμείς, είμαστε συνείδηση και διαχρονική φωνή των δημιουργικών κοινωνικών δυνάμεων, φωνή των λιγότερο ευνοημένων από τη ζωή. Η συντήρηση είναι η φωνή των λίγων ισχυρών και προνομιούχων. Η συμμαχία του παρασιτισμού και του χρήματος.

Εμείς, εκφράζουμε την εθνική ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία, το δικαίωμα των Ελλήνων να ορίζουμε εμείς τη δική μας τύχη. Η συντήρηση; Η συντήρηση εκφράζει την υποταγή στις εκάστοτε μεγάλες δυνάμεις. Εμείς, δεσμευόμαστε στο όνομα της ελευθερίας και της ισότητας. Η συντηρητική ιδεολογία απορρίπτει την ισότητα. Εμείς, προωθούμε την αναδιανομή του πλούτου, στηρίζουμε τον ανταγωνισμό, που αποδέχεται ότι υπάρχει κοινωνική ευθύνη. Η συντήρηση θεοποιεί τον άγριο ανταγωνισμό.

Το ΠΑΣΟΚ εξασφαλίζει την σιγουριά, δημιουργεί προοπτικές. Η Δεξιά καλλιεργεί φόβους, διαχειρίζεται ανασφάλεια. Εμείς, δίνουμε πρωτοβουλία και εξουσία στην κοινωνία, η συντήρηση συγκεντρώνει την εξουσία, θέλει μόνο να εξουσιάζει. Η συντήρηση κατακερματίζει τη συνοχή της κοινωνίας. Εμείς, σφυρηλατούμε την ενότητα ανθρωπιάς, αξιών και αλληλεγγύης. Για όλα αυτά παλεύουμε σήμερα.

Για όλα αυτά, βρισκόμαστε σήμερα εδώ, σε αυτόν τον χώρο, για να βροντοφωνάξουμε για ένα σύστημα δικαίου, ειρηνικής συμβίωσης, σεβασμού κοινών αξιών, μέσα από θεσμούς συμμετοχής, δημοκρατίας, για όλους, σε παγκόσμιο, σε περιφερειακό, αλλά και σε τοπικό επίπεδο. Αυτή είναι η βούλησή μας, αυτή είναι η απόφασή μας, αυτός είναι ο αγώνας μας. Και μπορούμε. Είμαστε διαφορετικοί και φέρνουμε το διαφορετικό. Μπορούμε να αλλάξουμε και θα αλλάξουμε την Ελλάδα.

Σύντροφοι και συντρόφισσες,

Θα αλλάξουμε, διότι δεν δεχόμαστε. Δεν δεχόμαστε, να γίνει η Ελλάδα μία κοινωνία απαισιόδοξη και γερασμένη. Δεν την δεχόμαστε πρωταθλήτρια της διαφθοράς και τελευταία στην παιδεία. Το 2030, ένας στους τέσσερις του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών.

Ταυτόχρονα, όμως, η Ελλάδα πλήττεται από τη φτώχια και, σήμερα δύο στους τρεις συνταξιούχους παίρνουν την κατώτατη σύνταξη, που δεν φτάνει για να επιβιώσουν. Ένας στους πέντε Έλληνες, άνω των 16 ετών, ζει στη φτώχια. Δύο στους τρεις μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα έχουν αποδοχές, μικρότερες από 1.000 ευρώ το μήνα. Αποτέλεσμα της συνεχούς αύξησης των ανισοτήτων, εισοδηματικών και κοινωνικών, που ζούμε αυτά τα χρόνια.

Και δεν είναι τυχαίο ότι, το 2006, όχι το 2008 που είναι ακόμα χειρότερα, το 2006, το χρέος των νοικοκυριών από τα καταναλωτικά δάνεια αντιπροσώπευε σχεδόν το 45% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας μας. Και το χειρότερο, δεν φτάνει που η ανεργία είναι γένους θηλυκού, αφού ποσοστιαία είναι διπλάσιες οι άνεργες γυναίκες από τους άνδρες, έρχεται τώρα η επίθεση που γίνεται στη γυναίκα, στη μητέρα εργαζόμενη, από τη Νέα Δημοκρατία. Επίθεση που, εμείς θα αποκρούσουμε με κάθε μέσο. Διότι το ΠΑΣΟΚ έχει αποδείξει διαχρονικά, ότι είμαστε κοντά, είμαστε δίπλα, είμαστε μαζί με τη γυναίκα, από τον αγώνα για την ισότητα, μέχρι και τον αγώνα μέσα στο κόμμα μας για να αναδείξουμε την συμμετοχή της.

Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα, θα απλώνονται όλο και περισσότερο τα παραθεσμικά συστήματα στην οικονομία. Δεν είναι τυχαίο, ότι οι εργαζόμενοι στην παραοικονομία, στη μαύρη οικονομία, αντιπροσωπεύουν έναν στους τέσσερις της συνολικής απασχόλησης. Αυτά θα αλλάξουν. Θα αλλάξουν, διότι εμείς ξέρουμε ότι, παρά την πρόοδο επί των ημερών μας, παρά την πρόοδο της πατρίδας μας, ως κοινωνία, παραμένουμε σήμερα δέσμιοι ενός πολιτικού συστήματος και ενός μοντέλου ανάπτυξης που, αντί να μας απελευθερώνει, μας αιχμαλωτίζει, και μας αιχμαλωτίζει σε νέες σχέσεις εξάρτησης, διαφθοράς και αδιαφορίας.

Το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης εγκλωβίζει την Ελλάδα σε αδιέξοδα. Το πολιτικό σύστημα αιχμαλωτίζει την Ελλάδα της δημιουργίας και των αξιών. Και σήμερα, τα αδιέξοδα έχουν διογκωθεί, έχουν γίνει βάρος για κάθε Έλληνα πολίτη από τις πολιτικές της Νέας Δημοκρατίας. Γι' αυτό χρειάζεται μια προοδευτική, εναλλακτική κυβέρνηση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος.

Ο Έλληνας αισθάνεται σήμερα αιχμάλωτος ενός συστήματος, που τον αδικεί, που τον οδηγεί σε συμβιβασμούς καθημερινά και στην απώλεια της αυτονομίας και της αξιοπρέπειάς του. Κι εμείς, δεν δεχόμαστε. Δεν δεχόμαστε να είναι η Πολιτεία αιχμάλωτη του ρουσφετιού και της διαφθοράς. Δεν δεχόμαστε, το πανεπιστήμιο να είναι αιχμάλωτο της υποχρηματοδότησης και ενός αδιαφανούς συγκεντρωτισμού. Δεν δεχόμαστε, να είναι ο φοιτητής αιχμάλωτος του πτυχίου, χωρίς αντίκρισμα στην αγορά.

Δεν δεχόμαστε, ο ασθενής να είναι αιχμάλωτος της απαίτησης για φακελάκι. Εμείς λέμε, δικαίωμα στην υγεία. Δεν δεχόμαστε, ο νέος να είναι αιχμάλωτος της αναξιοκρατίας και των «κονέ», της αδυναμίας να αισθανθεί ότι μπορεί να χτίσει ένα δικό του μέλλον.

Δεν δεχόμαστε, να είναι ο εργαζόμενος αιχμάλωτος του φόβου για την ανεργία, αιχμάλωτος της 12ωρης και επιπλέον εργασίας, έναντι της 8ωρης εργασίας. Δεν δεχόμαστε, ο γονιός να είναι αιχμάλωτος των φροντιστηρίων, χωρίς να έχει καν ελπίδα για το μέλλον. Δεν δεχόμαστε, ο μαθητής να είναι αιχμάλωτος της αποστήθισης για τις εξετάσεις, τον θέλουμε κριτικά σκεπτόμενο.

Δεν δεχόμαστε, ο αγρότης να είναι αιχμάλωτος των μεσαζόντων, ο οικογενειάρχης αιχμάλωτος της ακρίβειας. Δεν δεχόμαστε, το νέο παιδί να είναι αιχμάλωτο της έλλειψης πρασίνου, χώρων αναψυχής και παιχνιδιού.

Το άτομο με αναπηρία, αιχμάλωτο μιας πολεοδομίας, που ποτέ δεν τον υπολόγισε. Ο πολίτης, αιχμάλωτος μιας πολιτείας, που του στερεί δικαιώματα. Το περιβάλλον, αιχμάλωτο στην αυθαιρεσία και στα αυθαίρετα. Η περιφέρεια, αιχμάλωτη ενός συγκεντρωτικού κέντρου και, η πολιτική, αιχμάλωτη των μεγάλων συμφερόντων. Δεν το δεχόμαστε.

Και δεν δεχόμαστε, μέσα σε όλα αυτά, ο πολίτης να είναι αιχμάλωτος της ανασφάλειάς του, αιχμάλωτος της πεποίθησης, ότι τίποτε δεν αλλάζει. Διότι εμείς, εδώ, οι 7.000 εθελοντές για την Αλλαγή, ξέρω και ξέρουμε όλοι μας, ότι υπάρχει άλλος δρόμος, ότι μπορούμε και αξίζουμε πολύ καλύτερα.

Ξέρω και ξέρουμε, ότι αν η Ελλάδα δεν κάνει την επανάστασή της, εάν δεν προχωρήσει σε μεγάλες αλλαγές, θα περιθωριοποιηθεί από τις εξελίξεις. Η Νέα Δημοκρατία διαχειρίζεται αυτά τα προβλήματα, ως προβλήματα τακτικής και επικοινωνίας, διευθέτησης τελικά κάποιων ισχυρών συμφερόντων, που διαιωνίζουν την στασιμότητα, την σήψη, που διαιωνίζουν τις παρασιτικές λογικές του συστήματος.

Το ΠΑΣΟΚ, αντιμετωπίζει τα ζητήματα αυτά, ως ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης, δημοκρατικής ανάπτυξης, αναγκαίων ανατροπών. Και μαζί, μπορούμε. Μπορούμε μια νέα πορεία. Προτείνουμε μια νέα στρατηγική. Προτείνουμε την Ελλάδα των αξιών. Αυτή είναι η νέα μας εθνική στρατηγική. Μια Νέα Εθνική Στρατηγική, που βάζει τον άνθρωπο στο επίκεντρο της πολιτικής. Τον άνθρωπο που θέλουμε να του δίνουμε ελευθερίες, δυνατότητες να παράξει, να δημιουργήσει. Κίνητρα που τον κινητοποιούν, που τον εμπνέουν, εγγυήσεις που του διασφαλίζουν, σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών και ανατροπών, τη ζωή του.

Σε αυτό το διεθνές και δύσκολο περιβάλλον, σχέδιό μας, σαφές, είναι και θα είναι να δίνουμε δύναμη αξίας στον Έλληνα πολίτη, σε αυτό το νέο και δύσκολο περιβάλλον. Και μπορούμε να δώσουμε αξία στον Έλληνα πολίτη, διασφαλίζοντας τα δικαιώματά του. Μπορούμε να δώσουμε αξία στον Έλληνα πολίτη, διασφαλίζοντας την ποιότητα στα δημόσια αγαθά και την αξιοπρέπειά του σε σχέση με το κράτος. Μπορούμε να δώσουμε αξία στον Έλληνα πολίτη, δίνοντας αξία στην εργασία του και στο προϊόν που παράγει.

Μπορούμε να δώσουμε αξία στον Έλληνα πολίτη, δίνοντας αξία στο περιβάλλον στο οποίο ζει και εργάζεται. Μπορούμε να δώσουμε αξία στον Έλληνα πολίτη, όταν δίνουμε αξία στην Ελλάδα και στον ρόλο της διεθνώς, μια Ελλάδα των αξιών. Μία Ελλάδα των αξιών, είναι μία Ελλάδα, η οποία γνωρίζει την ποιότητα, σέβεται την ποιότητα, προάγει την ποιότητα παντού.

Μία κοινωνία αξιών, είναι μία κοινωνία που διασφαλίζει την αξιοπρέπεια όλων. Αυτή την Ελλάδα οραματιζόμαστε. Γι' αυτή την Ελλάδα αγωνιζόμαστε. Φίλες και φίλοι, πώς θα φτάσουμε σε αυτό τον στόχο, για να φτιάξουμε την κοινωνία αξιών; Χρειάζονται προϋποθέσεις. Είναι οι άξονες του Προγράμματός μας. Είναι οι άξονες μιας νέας εθνικής στρατηγικής.

Πρώτος άξονας. Ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, που παράγει προϊόντα και υπηρεσίες αξίας, ανταγωνιστικά, με ταυτότητα ελληνική. Τα εργαλεία μας, ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, που θα επενδύει στη γνώση, στο περιβάλλον, στον πολιτισμό μας.

Εργαλείο πρώτο, είναι η επένδυση στη γνώση, στην καινοτομία, η επένδυση στην παιδεία, στο ανθρώπινο δυναμικό, η συνεχής αναβάθμιση της γνώσης και των δεξιοτήτων όλων των πολιτών και παντού.

Δεύτερο. Προωθούμε την συμμαχία του σοσιαλισμού και της οικολογίας. Εργαλείο μας είναι το πράσινο, είναι το περιβάλλον, είναι οι νέες περιβαλλοντικές τεχνολογίες, είναι το πράσινο κίνημα, με το ενώνουμε με το πάθος για την κοινωνική δικαιοσύνη.

Γι' αυτό και προτείνουμε τον «πράσινο φόρο» στις σημαντικές πηγές εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, αναλογικό και δίκαιο, τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν μεγάλες κοινωνικές προτεραιότητες για μας, όπως το ασφαλιστικό σύστημα.

Εργαλείο τρίτο, η επένδυση στον πολιτισμό, στη σύνδεσή του με τις παραγωγικές μας διαδικασίες, στη σύνδεση του πολιτισμού με τα προϊόντα μας, για να είναι προϊόντα με ταυτότητα, με ελληνική ταυτότητα. Αυτή είναι η άλλη αντίληψη, η άλλη αντίληψη για τον πολιτισμό.

Το Κίνημά μας, είναι Κίνημα υψηλών αξιών και ηθικής, που εκφράστηκε μέσα από πολιτιστικά κινήματα χειραφέτησης και εκδημοκρατισμού. Και προ ολίγων ημερών, ήταν η επέτειος του θανάτου της Μελίνας Μερκούρη, μιας αγωνίστριας για την Ελλάδα, τη δημοκρατία και τον πολιτισμό.

Για μας, ο πολιτισμός είναι ένα μεγάλο δημόσιο αγαθό, μια μεγάλη δημόσια αξία που θα στηρίξουμε. Για να πάρουν σάρκα και οστά, προτείνουμε, και το κράτος, σε μια άλλη αναπτυξιακή πορεία, και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, να δίνουν κίνητρα για να επενδύουν οι ιδιώτες στις παραπάνω προτεραιότητες.

Να στηρίξουμε την υγιή επιχειρηματικότητα, όταν είναι καινοτόμος και εξωστρεφής. Να υποστηρίξουμε τον επιχειρηματία, που όμως δημιουργεί θέσεις εργασίας και επενδύει τα κέρδη του παραγωγικά, σπάζοντας τα καρτέλ, για να ευνοήσουμε τους καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις, οργανώνοντας το καταναλωτικό κίνημα, δημιουργώντας δίκτυο σε όλη την Ελλάδα, όπως κάνουμε τώρα, ως ΠΑΣΟΚ, για όλη την Ελλάδα.

Και βέβαια, αυτές οι αλλαγές στον παραγωγικό ιστό, αυτές οι μεταρρυθμίσεις, χρειάζονται χρήματα. Αλλά πόροι υπάρχουν. Τα τελευταία 15 χρόνια, έχει παραχθεί ένας απίστευτος πλούτος στη χώρα μας. Δυστυχώς, έμεινε στην ουσία αφορολόγητος, προκαλώντας τεράστιες ανισότητες. Γι' αυτό, χρειάζεται μια νέου τύπου διαχείριση των φόρων, της κρατικής περιουσίας, των κρατικών δαπανών, που θα απελευθερώσει κονδύλια. Το ίδιο ισχύει και για τον τρόπο αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων, που χρειάζονται για την περιφερειακή ανάπτυξη, την παιδεία και την καινοτομία.

Γι' αυτό, ο δεύτερος άξονας της εθνικής μας στρατηγικής είναι ένα κοινωνικό κράτος που θα παρέχει επιτέλους υπηρεσίες ποιότητας. Έχουμε δικαίωμα ως Έλληνες, ως Ευρωπαίοι, να θέλουμε και να απαιτούμε, και να πιστεύουμε ότι μπορούμε να έχουμε επιτέλους υπηρεσίες ποιότητας, που σέβονται τον Έλληνα πολίτη, που διασφαλίζουν και εγγυώνται τα δικαιώματά του.

Δεν φτάνει το αναπτυξιακό μοντέλο να είναι βιώσιμο. Διασφαλίζουμε ότι το προϊόν της ανάπτυξης θα διανέμεται δίκαια, με ένα νέο φορολογικό σύστημα. Ανάπτυξη και αναδιανομή, αναδιανομή με ανάπτυξη.

Και αυτό, δεν αποτελεί πολιτική δέσμευση και μόνο, αλλά και απαραίτητη προϋπόθεση ενός διαφορετικού, πετυχημένου κοινωνικού μοντέλου, συνοχής και σιγουριάς. Διότι εμείς, ξέρουμε ότι, αν δεν έχει σιγουριά ο εργαζόμενος, ο αγρότης, ο μισθωτός, ο επαγγελματίας, ο μικροεπιχειρηματίας, εάν δεν έχει προοπτική, εάν δεν διασφαλίζεται η ποιότητα ζωής του, δεν θα μπορεί να παράξει προϊόν αξίας. Κι εμείς, θέλουμε μία Ελλάδα με προϊόντα αξίας.

Σύντροφοι και συντρόφισσες,

Είναι κεντρικό μέλημα ενός σοσιαλιστικού κόμματος η δημιουργία ενός κράτους δικαίου, που θα ικανοποιεί βασικές ανάγκες των πολιτών. Όλα τα σοσιαλιστικά, τα σοσιαλδημοκρατικά εργατικά κόμματα, σήμερα, κρίνονται από τις συγκεκριμένες απαντήσεις που δίνουν σε μία δύσκολη εποχή της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Αλλά οι αξίες μας παραμένουν διαχρονικές.

Σήμερα ξέρουμε, όμως, ότι οι απαντήσεις δεν μπορεί να είναι ίδιες με αυτές που δίναμε χθες. Αλλάζουν, διότι αλλάζει και η ευρωπαϊκή κοινωνία. Αλλάζει η Ελλάδα σήμερα και, λίγο μοιάζουμε, με τις κοινωνίες πριν από 20 και 30 χρόνια. Αλλάζουν, διότι έχει αλλάξει η δομή της παραγωγής και του εμπορίου, η δομή της οικογένειας και η δομή της κοινωνίας.

Ποια είναι, όμως, τα ερωτήματα, στα οποία εμείς πρέπει να απαντήσουμε ως σοσιαλιστές;

Ερώτημα πρώτο. Πώς στηρίζουμε τα εισοδήματα και εξασφαλίζουμε ένα δίκαιο μέρισμα από την ανάπτυξη για τους εργαζόμενους; Η απάντηση έχει να κάνει με τις πολιτικές αναδιανομής. Πολιτικές που, δυστυχώς, στο παρελθόν, κι εμείς ακόμα, δεν ακολουθήσαμε με τη δύναμη που χρειαζόταν. Αναδιανομή σημαίνει μια γενναία αύξηση της κατώτατης σύνταξης και του κατώτατου μισθού.

Κι εδώ δηλώνουμε κατηγορηματικά, ότι θα καταργήσουμε τις διατάξεις της ασφαλιστικής απορρύθμισης της Νέας Δημοκρατίας. Εγγυόμαστε ότι, όχι μόνο δεν θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας και δεν θα μειωθούν οι συντάξεις, αλλά και θα διπλασιαστούν οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ, η γυναίκα νοικοκυρά θα πάρει σύνταξη, όπως και ο ανασφάλιστος, 550 ευρώ ο μεμονωμένος και 950 ευρώ το ζευγάρι, ενώ οι αγρότες και οι αγρότισσες θα μπορούν να βγουν στη σύνταξη στα 60 τους.

Αναδιανομή, σημαίνει φορολόγηση του πλούτου. Μειώνουμε τους έμμεσους φόρους που πληρώνουν οι καταναλωτές. Αναμορφώνουμε το φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Φορολογούμε τα μερίσματα των εταιρειών με την ίδια κλίμακα των μισθών. Δεν μπορεί ο εργαζόμενος να φορολογείται ποσοστιαία περισσότερο από αυτόν που κερδίζει στο Χρηματιστήριο. Αντίθετα, τα αδιανέμητα κέρδη, αυτά δηλαδή που ξαναπηγαίνουν στην επένδυση, θα φορολογούνται με χαμηλό συντελεστή, για να βοηθήσουν στη διαμόρφωση νέων θέσεων εργασίας.

Αναδιανομή, σημαίνει ενίσχυση και του ανταγωνισμού στις αγορές, κανόνες στις αγορές. Διότι ο πληθωρισμός είναι ο φόρος του φτωχού. Σημαίνει πολιτικές, που θα χτυπούν τα καρτέλ και τα ολιγοπώλια. Σημαίνει, επίσης, στήριξη των δημόσιων αγαθών, της παιδείας, της υγείας, της πρόνοιας, αγαθά που δυστυχώς μόνο κατ' όνομα σήμερα είναι δωρεάν, αγαθά που βαραίνουν σήμερα τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Αξία στον πολίτη, σημαίνει και δίκαιη κοινωνία.

Ένα δεύτερο ερώτημα για το κοινωνικό κράτος, για το πώς θα δώσουμε αξία στο κοινωνικό κράτος, στα δικαιώματα. Πώς διασφαλίζουμε ότι ο κάθε πολίτης έχει μια δουλειά, που του επιτρέπει να ζει με σιγουριά και αξιοπρέπεια; Η απάντηση που δίναμε στο παρελθόν ήταν απλή. Είχε να κάνει βασικά με δουλειές στο δημόσιο, με την απασχόληση που δημιουργεί η ανάπτυξη.

Σήμερα, αυτές οι απαντήσεις δεν αρκούν, διότι σήμερα έχουμε να κάνουμε με τη δυσκολία του νέου να βρει την πρώτη του δουλειά. Έχουμε να κάνουμε με την εργαζόμενη μητέρα, που δουλεύει part time στο σούπερ μάρκετ για 200 και 300 ευρώ. Ποια προοπτική έχει; Έχουμε να κάνουμε με τον άνεργο εργάτη, που βρίσκεται άνεργος στα 50 του και δεν έχει προοπτική.

Γι' αυτό, δίνουμε νέες απαντήσεις. Μιλάμε για το τετραετές συμβόλαιο εισόδου στην αγορά εργασίας για τον νέο, όπου αναλαμβάνει τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις το κράτος. Μιλάμε για βρεφονηπιακούς σταθμούς, που αποδεσμεύουν την εργαζόμενη μητέρα. Μιλάμε για τον θεσμό της κοινωνικής εργασίας, που δίνει αξία στο εισόδημα στους άνω των 50. Να έχουν εργασία, κοινωνική εργασία, όταν χάσουν τη δουλειά τους. Μιλάμε για μια νέα λογική στήριξης της επιχειρηματικότητας.

Είμαστε εδώ . Κρατάμε γερά και μπορούμε, το ξέρετε.

Είναι όχι απλώς ελπίδα. Είναι αδήριτη ανάγκη να αλλάξει ο τόπος κυβέρνηση, να πάει μπροστά. Να ξαναβρούμε την ενότητά μας, την ενότητα των Ελλήνων, για νέες μεγάλες μεταρρυθμίσεις και αλλαγές.

Με την νεολαία μας μπροστά. Ανοίγουμε τον δρόμο για τη νεολαία, την νέα γενιά.

Ερώτημα τρίτο, πώς στηρίζουμε όλους, όσοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις δυσκολίες που έχει η σημερινή κοινωνία, από τα άτομα με αναπηρία, μέχρι τον άνεργο, μέχρι το άτομο στο περιθώριο λόγω έξης από ναρκωτικά; Συνηθίζαμε να πιστεύουμε ότι αρκούσε να αυξηθούν οι κοινωνικές δαπάνες.

Το κάναμε, αλλά το ποσοστό των ατόμων κάτω από το όριο της φτώχιας δεν μειώθηκε όσο θα έπρεπε. Οι νέες απαντήσεις μας έχουν να κάνουν με νέες πολιτικές, πολιτικές εξατομικευμένης προστασίας. Δίκτυα κοινωνικής φροντίδας κοντά στον πολίτη, στο Δήμο, όχι στα Υπουργεία, όχι στις γραφειοκρατίες, όχι στο δαίδαλο της σύγχυσης, όχι στο δαίδαλο των ρουσφετιών, αλλά κοντά στον πολίτη. Με αποκέντρωση της κοινωνικής πολιτικής, όπου θα λαμβάνονται οι αποφάσεις δίπλα στον πολίτη και θα λογοδοτεί η υπηρεσία στον πολίτη, αλλά και με νέα καινοτόμα σχήματα παροχής υπηρεσιών υγείας όλο το 24ωρο.

Ερώτημα τέταρτο. Πώς διασφαλίζουμε πως κάθε νέα γενιά έχει καλύτερες προοπτικές από την προηγούμενη; Ξέρετε, παλιά πιστεύαμε ότι υπάρχει ένας αυτοματισμός. Κάθε νέα γενιά δηλαδή θα έχει καλύτερες προοπτικές από την προηγούμενη. Τώρα ξέρουμε, πως οι δυνάμεις που περιθωριοποιούν ή κρατούν στάσιμες μεγάλες μερίδες του πληθυσμού είναι πανίσχυρες, αλλά όχι βεβαίως τόσο ισχυρές, για να μην μπορούμε να συγκρουστούμε μαζί τους και να τις αλλάξουμε.

Γι' αυτό η νέα μας απάντηση βάζει την εκπαίδευση, την παιδεία, τη δια βίου μάθηση, στο επίκεντρο των πολιτικών μας. Και γι' αυτό δεν μιλάμε μόνο για περισσότερους πόρους στο 5% του ΑΕΠ στην παιδεία, μιλάμε και για αξιολόγηση, και για κατάρτιση, για έξυπνο σχολείο, για αυτόνομο Πανεπιστήμιο. Για μια επανάσταση, που θα βάλει την Ελλάδα στο παγκόσμιο χάρτη της γνώσης. Αυτή είναι η Ελλάδα των αξιών. Είναι η Ελλάδα της παιδείας και του πολιτισμού.

Ποιος είναι ο τρίτος άξονας της εθνικής μας στρατηγικής. Έχει σχέση με το κράτος. Ένα κράτος, που υπηρετεί επιτέλους κανόνες και αξίες. Ένα κράτος επιτελικό, αποτελεσματικό, φιλικό στον πολίτη. Ένα κράτος με ρυθμιστικό ρόλο στην κοινωνία. Ένα κράτος που θα λειτουργεί με διαφάνεια και θα λογοδοτεί στους πολίτες.

Επιτελικό κράτος σημαίνει αποκεντρωμένη διοίκηση. Συγκρότηση από την περιφέρεια. Συγκρότηση από την κοινωνία. Κοινωνικές λειτουργίες στην αυτοδιοίκηση. Ένα νέο Καποδίστρια. Μια νέα συγχώνευση δήμων. Μεγάλες περιφέρειες, με αιρετούς περιφερειάρχες. Σημαντικά ποσά, μέσα από ένα αποκεντρωμένο φορολογικό σύστημα τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες και μικρότερο αριθμό Υπουργείων και υπουργών.

Σημαίνει ένα κράτος με δημοκρατικές λειτουργίες, που ενισχύουν και την συμμετοχή του πολίτη. Θέλουμε μια ισχυρή κοινωνία των πολιτών, στην οποία οι άνθρωποι θα αξιοποιούν την ελευθερία έκφρασης, δράσης, οργάνωσης, κινητοποίησης. Και το κράτος οφείλει να εκφράζει αυτή την κοινωνία. Να μετασχηματιστεί σε ένα δημοκρατικό κράτος των πολιτών.

Ζητούμε και απαιτούμε και παλεύουμε για ελεύθερα, ανεξάρτητα Μέσα Ενημέρωσης, που διασφαλίζουν την πληροφόρηση. Που βοηθούν, διαπαιδαγωγούν αναδεικνύουν αξίες στη διαμόρφωση γνώμης, στην πολιτική συμμετοχή, στον έλεγχο της εξουσίας.

Εμείς, υπερασπιζόμαστε την ελευθερία των Μέσων, τόσο από κρατικές παρεμβάσεις, όσο και από οικονομικά συμφέροντα. Έστω και αν κάποιοι δεν το θέλουν, αυτή τη μάχη τη δίνουμε και θα τη δίνουμε αδιάκοπα για την αυτονομία και των Μέσων και της πολιτικής. Χωρίς αυτό, αλλοιώνεται η δημοκρατία στον τόπο μας.

Ενθαρρύνουμε και τα νέα Μέσα τα διαδίκτυα. Τα διαδίκτυα, της επικοινωνίας. Διότι ξέρουμε ότι αυτά είναι από τη βάση, από τους πολίτες και δίνουν οξυγόνο στη δημοκρατία μας. Και θέλω να χαιρετίσω όλους τους μπλόγκερς, που σήμερα είναι μαζί μας και ανεξάρτητα θα πληροφορήσουν πολλούς για τις εργασίες μας.

Μαζί μπορούμε. Κι αυτό είναι το μήνυμα σήμερα, αυτό είναι το μήνυμα αύριο του Συνεδρίου μας, μπορούμε ενωμένοι, δυναμικοί, ανανεωμένοι, να προχωρήσουμε μπροστά, στην Ελλάδα των αξιών. Τα μεγάλα δίκτυα που προσφέρουν δημόσια αγαθά πρέπει να παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο.

Επιτελικό κράτος, τι σημαίνει. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Θέλουμε ένα κράτος, το οποίο θα βάζει τους κανόνες, αλλά η κοινωνία θα υλοποιεί. Άρα, το κράτος θα πρέπει να βάλει εθνικούς στόχους και επιθυμητά όρια. Εθνικά στάνταρς, αν θέλετε, για όλους τους τομείς.

Ποια είναι τα εθνικά στάνταρς για την παιδεία; Ποιες είναι οι προδιαγραφές για τα νοσοκομεία; Ποιες είναι οι προδιαγραφές για την πρόνοια, για την ποιότητα ζωής της πόλης μας, για τη διαφάνεια στη λειτουργία του δημόσιου τομέα και της αυτοδιοίκησης; Και αυτές οι προδιαγραφές, θα αξιολογούνται θα υπάρχει λογοδοσία και θα πιστοποιούνται σε όλη την Ελλάδα και, βεβαίως, θα υποβοηθούνται, με χρήμα και γνώση, όσοι μένουν πίσω, όπως και θα επιβραβεύονται όσοι αριστεύουν.

Ένα κράτος με ρυθμιστικό ρόλο. Με τη διάκριση των εξουσιών. Με την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Με την αναβάθμιση της Βουλής. Με το δικαίωμα των δημοψηφισμάτων. Με την αναβάθμιση της κοινωνίας των πολιτών.

Θέλουμε τη Δικαιοσύνη να είναι πράγματι δίκαια. Μόνον έτσι μπορεί να είναι Δικαιοσύνη. Και ξέρουμε τη χειραγώγηση που γίνεται σήμερα από το κράτος της δεξιάς.

Θέλουμε να συναντηθούμε και με τις δυνάμεις της Εκκλησίας, που πιστεύουν στο κοινωνικό έργο. Που δεν επιδιώκουν να υποκαταστήσουν την κοσμική εξουσία. Εκείνες, οι οποίες επιθυμούν να αξιοποιήσουν τον ανθρώπινο και υλικό πλούτο. Τον ανθρώπινο και υλικό πλούτο της Εκκλησίας. Τον λόγο της για τους φτωχούς και καταφρονημένους.

Οι τελευταίες δεσμεύσεις του Αρχιεπισκόπου δείχνουν έναν τέτοιο δρόμο. Και θα χαιρετίσουμε κάθε βήμα σε μια τέτοια κατεύθυνση. Σε μια κατεύθυνση, αφενός πλήρους διαχωρισμού Εκκλησίας και κράτους και αφετέρου, κοινής δράσης ενάντια στην κοινωνική φτώχεια, στην αδικία και τον αποκλεισμό.

Τέλος, προϋπόθεση είναι μια νέα εθνική στρατηγική που αφορά στη θέση μας στην Ευρώπη, στα Βαλκάνια και διεθνώς. Ένα διεθνές περιβάλλον, που μας επιτρέπει να κινηθούμε. Η Ελλάδα διεκδικεί και πάλι έναν δυναμικό ρόλο στη διεθνή σκακιέρα, που θα την καταστήσει ηθική δύναμη στην περιοχή και, γιατί όχι, και στον κόσμο. Μπορούμε και το έχουμε αποδείξει. Ελλάδα με ισχυρή ταυτότητα. Με ισχυρή παρουσία. Με ισχυρή φωνή. Με δυνατότητα να διασφαλίσουμε ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή. Μια Ελλάδα, ηθική και πολιτιστική δύναμη στον κόσμο, όπως την είδαμε το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Σήμερα, είμαστε σε έναν κόσμο που αλλάζει. Ο κόσμος δεν είναι πια μονοπολικός. Ισχυρές δυνάμεις αναδεικνύονται στην παγκόσμια κονίστρα. Δυνάμεις που αμφισβητούν την ηγεμονία των ΗΠΑ, αλλά και της Δύσης συνολικά.

Βεβαίως, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η πιο ισχυρή δύναμη του κόσμου. Και γι' αυτό, βέβαια, ελπίζουμε σε μια δημοκρατική ανατροπή στην Αμερική που επιτέλους θα είναι μια Αμερική που σέβεται το διεθνές Δίκαιο, που στηρίζει τον Ο.Η.Ε., που κάνει προληπτική διπλωματία, αντί για προληπτικούς πολέμους.

Όμως, σήμερα, δεν μπορεί να επιβάλει η Αμερική στον κόσμο αυτά που θέλει κάθε φορά. Η οικονομική τους ανάπτυξη, σήμερα, στηρίζεται στην υπερχρέωση, το δολάριο όχι μόνο έχει χάσει αξία, αλλά τείνει να χάσει και τον κεντρικό ρόλο που έχει τις τελευταίες δεκαετίες στις παγκόσμιες αγορές.

Το ίδιο συμβαίνει και με τις αμερικανικές Τράπεζες. Ποιο είναι το συμπέρασμα; Σε ποιο κόσμο πηγαίνουμε; Εάν δεν διαμορφώσουμε μια παγκόσμια κοινότητα αρχών, κανόνων, αξιών, σεβασμού του διεθνούς δικαίου, θα πάμε σε μια απορρύθμιση, σε μια αποσύνθεση, σε μια άγρια σύγκρουση σε διεθνές επίπεδο, και αυτή η σύγκρουση θα ενταθεί, λόγω των ανταγωνισμών για την ενέργεια, λόγω των ανταγωνισμών για το πόσιμο νερό που γίνεται σπάνιο είδος, λόγω των ανταγωνισμών για τις περιβαλλοντικές κρίσεις που δημιουργούν και τη μαζική προσφυγιά.

Γι' αυτό, η Ελλάδα για μας, είναι η Ελλάδα των αξιών, είναι επιλογή μας. Η Ελλάδα των αξιών για τον Έλληνα πολίτη και η Ελλάδα των αξιών στην παγκόσμια σκακιέρα, στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο. Ηθική δύναμη είναι η επιλογή μας, για να ακουστούμε όχι μόνο στα Βαλκάνια, αλλά και διεθνώς.

Είναι προς όφελος του Ελληνισμού. Δεν έχουμε παρά να δούμε και τη γειτονιά μας. Οι τελευταίες εβδομάδες ήταν εξαιρετικά σημαντικές για την περιοχή μας, και θέλω από εδώ, να χαιρετίσω τη νίκη του φίλου Δημήτρη Χριστόφια και να θυμίσουμε για μια ακόμη φορά στον Κυπριακό λαό, ότι το ΠΑΣΟΚ θα δώσει όλες τους τις δυνάμεις, για μια δίκαιη λύση για το Κυπριακό.

Η Κύπρος, βεβαίως, έδειξε και κάτι άλλο. Έδειξε τι σημαίνει μια Αριστερά ανοιχτή στις απαιτήσεις της εποχής, μία Αριστερά που, μαζί με το όραμα, διαθέτει και ρεαλισμό, που ξέρει να κάνει συνεργασίες, που δεν είναι φοβική, που προτάσσει τις ανάγκες της χώρας, απέναντι στα ιδεολογικά δόγματα.

Βαλκάνια. Το ΠΑΣΟΚ, σε δύσκολες συνθήκες, την περίοδο 1993 - 2004, διασφάλισε ένα σύνθετο και θετικό ρόλο για την Ελλάδα στην περιοχή. Μια Ελλάδα των αξιών για μια Βαλκανική των αξιών, για μια ευρωπαϊκή βαλκανική χερσόνησο. Ρόλος που χάθηκε. Χάθηκε, εξαιτίας της ολιγωρίας, της φοβικότητας των κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας. Εξαιτίας της, φτάσαμε στα σημερινά αδιέξοδα στο Σκοπιανό, όπου το βέτο πλέον επιβάλλεται. Υπογραμμίζω, πέραν του γεωγραφικού προσδιορισμού, δεν υπάρχει άλλο σημείο συμβιβασμού.

Ίδια και η στάση μας στο ζήτημα του Κοσόβου. Η συγκρότηση του Κοσόβου, η μονομερής αναγνώριση αποτελεί κατάφορη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και αυτό αφορά όλους και όλα. Η επιμονή μας στο διεθνές Δίκαιο είναι μια βαθιά πατριωτική και δίκαιη στάση. Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση εγκαταλείπει -όπως στην περίπτωση του Κοσόβου- το Δίκαιο του Ο.Η.Ε., τότε η Ελλάδα οφείλει να αντιστέκεται. Κάτι, που δεν έκανε.

Διότι η Νέα Δημοκρατία νομίζει ότι η ευρωπαϊκή πολιτική είναι η προσαρμογή στις επιλογές των ισχυρών. Εμείς ξέρουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας χώρος αγώνων. Αγώνων, που έκανε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, για να φτιάξουμε την Ευρώπη, μία οικογένεια αξιών. Μία ανεξάρτητη Ευρώπη, μία κοινωνικά δημοκρατική Ευρώπη, μίια κοινωνική Ευρώπη, ως απάντηση στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση.

Είμαστε τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να σφραγίσουμε ενεργητικά τις επιλογές της, όχι για να παραδοθούμε στους ισχυρούς ή τους ατλαντιστές. Γιατί το ΠΑΣΟΚ διαθέτει μία εθνική, πατριωτική, ευρωπαϊκή πολιτική. Απαιτεί τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης, την άμεση εκλογή των οργάνων της, όπως του Προέδρου της Επιτροπής, από τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Πιστεύει σε μια Ευρώπη της δημοκρατίας των λαών, με ισχυρά κοινωνικά χαρακτηριστικά.

Αλλά η στάση μας, και απέναντι στην Τουρκία, είναι στάση αρχών. Το ΠΑΣΟΚ διαθέτει και γνώση και συνείδηση των παγκόσμιων εξελίξεων, πείρα και αποφασιστικότητα, ορθά κριτήρια και ισχυρούς δεσμούς με την κοινωνία. Και το 1994 επεξεργάστηκε μια νέα πολιτική για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πολιτική μας είναι να θέτουμε την Τουρκία στο γήπεδο που εμείς θέλουμε, στο γήπεδο της ευρωπαϊκής διαδικασίας, στη βάση των αρχών του διεθνούς δικαίου.

Δεν επιδιώξαμε ποτέ να πάμε στο γήπεδο που μας προκαλούσε η Άγκυρα, στο γήπεδο της σύγκρουσης και των στρατιωτικών αντιπαραθέσεων. Ταυτόχρονα, ουδέποτε αφήσαμε, έστω και ένα χιλιοστό περιθώριο, να νομίζει ο οποιοσδήποτε στην Άγκυρα, ότι μπορεί να παίξει σ' αυτό το πεδίο και να νικήσει.

Γι' αυτό και η εγκατάλειψη του μεγάλου μοχλού της Ευρώπης, του Ελσίνκι, από τη Νέα Δημοκρατία, ήταν διττά λανθασμένη, και η ιστορία θα την βαθμολογήσει αρνητικά. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν δέχεται αλλαγή πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην Τουρκία. Η Τουρκία έχει δικαίωμα αλλά έχει και υποχρεώσεις, υποχρεώσεις που πρέπει να σεβαστεί.

Και βεβαίως, υπάρχουν οι απαραίτητες εγγυήσεις. Εγγυήσεις, τις οποίες εμείς διασφαλίσαμε, που έχουν σχέση με την Κύπρο, με την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Αυτή αποτελεί την εθνική μας στρατηγική. Αυτή αποτελεί την εθνική στρατηγική, που κάνει την Ελλάδα δύναμη κύρους, αξιών, ευημερίας και ειρήνης.

Πριν κλείσω, όμως, αυτό το κεφάλαιο των εξωτερικών μας σχέσεων, θα ήθελα από δω, απ' το Συνέδριό μας, να στείλουμε ένα μήνυμα αλληλεγγύης στα αδέρφια μας στην Παλαιστίνη, που αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται και που εμείς ξανά θα πούμε, ότι χρειάζεται ένα ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος, που θα μπορεί να συμβιώσει και να σέβεται τοΙσραήλ, το οποίο όμως θα σέβεται και τους Παλαιστινίους.

Ποια είναι η διέξοδος: Η πλειοψηφία του ελληνικού λαού εναπόθεσε τις ελπίδες της στη Νέα Δημοκρατία, για μεταρρυθμίσεις και αλλαγές. Σήμερα, ακόμα κι εκείνοι που ψήφισαν τη Νέα Δημοκρατία εκφράζουν απογοήτευση. Απογοήτευση για την πορεία της χώρας.

Η λύση δεν είναι, ούτε οι μεγάλοι συνασπισμοί, ούτε ο κατακερματισμός των πολιτικών κομμάτων. Η λύση είναι μια προοδευτική διακυβέρνηση, που θα προχωρήσει στις μεγάλες αλλαγές.

Μια κυβέρνηση, που μπορεί να δημιουργήσει όλες τις προϋποθέσεις για έναν σοβαρό διάλογο, για διαδικασίες διαβούλευσης, ώστε να λύνονται τα προβλήματα και να μη βρίσκονται στο τέλμα και το αδιέξοδο, βοηθώντας μόνο τους «ημέτερους» και τους ισχυρούς.

Γι' αυτό χρειαζόμαστε μια νέα κοινωνική συμμαχία, όπου θα συναντηθούν οι δυνάμεις της προόδου και της αλλαγής. Μια νέα κοινωνική συμμαχία, που προωθεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Τη συμμαχία των δημιουργικών, των δυνάμεων της εργασίας, της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας, μαζί με τους αδύνατους, τους μη προνομιούχους, τους περιθωριοποιημένους.

Αυτή η μεγάλη κοινωνική συμμαχία, αυτή η συμμαχία αλληλεγγύης, καθορίζει το ποιοι είμαστε και τι θέλουμε. Είναι η συμμαχία των δυνάμεων της έμπνευσης και της εργατικότητας, μ' εκείνους που έχουν τεθεί απέναντι στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αυτές που είναι και στο περιθώριο της οικονομικής ζωής.

Οι περιθωριοποιημένοι από το νεοφιλελευθερισμό, περικλείουν ισχυρές παραγωγικές δυνάμεις και δεν μας περισσεύουν σε μια εθνική στρατηγική για την Ελλάδα των αξιών. Δεν μας περισσεύει κανένας. Η επανένταξή τους στον οικονομικό ιστό, με όρους ευπρέπειας και δημοκρατίας, η επανεκπαίδευσή τους και άλλα μέτρα που θα συμβάλλουν στην ισχυροποίησή τους, είναι στόχος μας.

Αυτή τη συμμαχία θέλουμε και δημιουργούμε. Αυτή τη συμμαχία προτείνουμε σε όλες τις δυνάμεις που βρίσκονται πέρα από το νεοσυντηρητισμό.

Με αυτή την συμμαχία θα μετατοπίσουμε τη χώρα προς τα εμπρός. Θ' αλλάξουμε τον συσχετισμό στον άξονα Δεξιάς - Αριστεράς. Αυτή είναι η συμμαχία που θέλει και εκφράζει το ΠΑΣΟΚ.

Πρόκειται για μια μεγάλη συμμαχία πλειοψηφίας των ικανών και εργατικών και των μη προνομιούχων. Μια πλειοψηφία, που πρέπει να μετατραπεί σε μια κοινωνική πλειοψηφία οργανωμένη, οράματος, αλληλεγγύης, δυναμισμού, ονείρων, τελικά, και πράξης.

Καλούμε κάθε πολίτη σε μια κοινή πορεία, να υλοποιήσουμε αυτή την εθνική μας στρατηγική. Ζητούμε και διεκδικούμε αυτοδύναμη κυβέρνηση, πλειοψηφία στον Ελληνικό λαό.

Μόνον έτσι μπορεί ο Έλληνας να είναι σίγουρος ότι, αύριο, θα έχει ελπίδα, ότι θα σταματήσει ο κατήφορος της χώρας μας. Σ' αυτή τη νέα πορεία, μπορούμε να συναντηθούμε με άλλες πολιτικές δυνάμεις. Εμείς έχουμε επανειλημμένα πει «ναι». Έχουμε πει «ναι», αλλά χρειάζεται η πολιτική βούληση και των άλλων. Και αναφέρομαι στο Συνασπισμό. Έχουμε μιλήσει για προσέγγιση, χωρίς αλαζονεία, χωρίς ηγεμονισμούς. Κι είναι πολύ εύκολο, αν θέλουμε να δούμε τις υποθέσεις μας στενά κομματικά, να βρούμε αποκλίσεις. Είναι πολύ εύκολο.

Είναι, όμως, υπεύθυνο απέναντι στον ελληνικό λαό να βρούμε συγκλίσεις. Να βρούμε συγκλίσεις για το αύριο της Ελλάδας. Διότι είναι ύβρις τα χαμηλά επίπεδα μισθών και συντάξεων. Είναι ύβρις η άνιση κατανομή του παραγόμενου πλούτου. Είναι εξευτελιστικό το επίπεδο παροχής δημόσιων υπηρεσιών στην υγεία και την παιδεία. Είναι πελώριο υλικό και ηθικό πρόβλημα η ανεργία και η αυξανόμενη φτώχια.

Το επείγον είναι η οργάνωση κοινής δράσης σε κοινούς στόχους. Κι εδώ ισχύει ο κανόνας "όποιος αποκλείει τους άλλους, αποκλείεται ο ίδιος". Αυτή η κατάσταση πρέπει να τερματιστεί, όλοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Και εμείς. Και κάνω το πρώτο βήμα. Στο Κοινοβούλιο εκπροσωπούνται όλες οι προοδευτικές δυνάμεις. Προτείνω, οι κοινοβουλευτικές ομάδες να αποκαταστήσουν σταθερή επαφή, να έχουν σταθερή διαβούλευση, να προγραμματίζουν κοινές ενέργειες, να εμπνέουν αντίστοιχες και στο εξωκοινοβουλευτικό μαζικό αυτοδιοικητικό επίπεδο.

Θα ήταν έτσι δυνατόν, στην πορεία, να σχηματίσουν ακόμα και μια ομάδα για τη συστηματική επεξεργασία ενός σχεδίου σύγκλισης, προγράμματος, για μια εναλλακτική διακυβέρνηση της χώρας, να μιλήσουμε για μια νέα κυβερνητική πλειοψηφία που θα συγκροτείται από δυνάμεις της προόδου, σε βάση ισότιμη, με προγραμματικές συγκλίσεις.

Το ΠΑΣΟΚ, ταυτόχρονα, και με βάση το εκλογικό σύστημα, δίνει και θα συνεχίσει να δίνει τον αγώνα για ένα νικηφόρο εκλογικό αποτέλεσμα, που θα του δώσει τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, για να βάλουμε τέλος στη δεξιά διακυβέρνηση που οδηγεί στον κατήφορο τη χώρα.

Δεν πιστεύουμε εμείς στη θεωρία με τις διαφορετικές όχθες, πιστεύουμε ότι, ανεξάρτητα της εκλογικής τακτικής κάθε κόμματος, υπάρχουν περιθώρια κοινών δράσεων. Αυτό ζητούν οι ψηφοφόροι όλων των κομμάτων της Αριστεράς. Χρειαζόμαστε μια νέα κοινωνική συμμαχία, όπου θα συναντηθούν οι δυνάμεις της αλλαγής.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, ξέρουμε ότι μπορούμε, το έχουμε αποδείξει στο παρελθόν, σήμερα όμως δεν είμαστε κυβέρνηση. Γι' αυτό, είναι απολύτως απαραίτητο, να γίνουμε εμείς η αλλαγή, αυτή είναι η τελευταία προϋπόθεση, για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε την εθνική μας στρατηγική.

Σε κάθε οργάνωσή μας, σε κάθε χώρο δουλειάς, σπουδών, γειτονιάς και χωριού, να είμαστε το υπόδειγμα της αλλαγής που πρεσβεύουμε. Πρεσβευτές της Ελλάδας των αξιών. Αυτό απαιτεί να αφήσουμε πίσω μας συντηρητικές αντιλήψεις και πρακτικές που αφομοιώσαμε από τα χρόνια μας στην κυβέρνηση.

Ο κυβερνητισμός, τι σημαίνει; Απλώς, την αλαζονεία της εξουσίας; Όχι, πιστεύω ότι μας έχει επηρεάσει διαφορετικά. Δεν μας ξέκοψε ο κυβερνητισμός μόνο από την κοινωνία, αλλά μας έκανε να θεωρούμε, ότι αλλάζουμε την κοινωνία με εγκυκλίους, αποφάσεις, νομοθετικές και μόνο ρυθμίσεις. Μας έκανε να πιστέψουμε ότι το Πρόγραμμά μας αρκεί να το αναγνώσουμε όπως ο τελάλης αναγιγνώσκει την απόφαση του άρχοντα στην πλατεία του χωριού, για να γίνει η βούλησή του πραγματικότητα.

Κυβερνητισμός για μένα, σημαίνει μια πολύ συντηρητική αντίληψη της πολιτικής. Ότι όλα θα έρθουν από πάνω, όπως το μάννα εξ ουρανού. Αυτός είναι ο κυβερνητισμός, αυτός είναι που πρέπει να ανατρέψουμε ως ΠΑΣΟΚ, πρώτα εμείς και μετά η ίδια η κοινωνία. Διότι το ΠΑΣΟΚ, είναι μέρος της ελληνικής κοινωνίας.

Ο τρόπος της καθημερινής διαχείρισης της μικρής μας εξουσίας ως οργάνωση, αλλά και τόσο σημαντικής για το μέλλον της χώρας στο προοδευτικό και ιστορικό Κίνημά μας, είναι καθοριστικός. Καθοριστικός είναι να διαπαιδαγωγήσει, καθοριστικός είναι να εμπνεύσει, αλλά και να πείσει για την αξιοπιστία μας, για την επομένη των εκλογών, την επομένη που θα είμαστε κυβέρνηση.

Γι' αυτό σας καλώ να δεσμευτούμε, να δεσμευτούμε για τη δική μας εσωτερική επανάσταση που θα αλλάξει την Ελλάδα. Πρώτος εγώ. Θέλω να ξέρετε, όμως, ότι δεν θα βρισκόμουν εδώ, εάν δεν πίστευα ότι μπορούμε, ότι μπορούμε να αλλάξουμε και να αλλάξουμε την Ελλάδα, ότι δύναμή μας είναι η δύναμη της αλλαγής, η δύναμη του λαού, η δύναμη η δική μας.

Και ξέρετε, η θέση του ΠΑΣΟΚ, είναι για μένα θέση ευθύνης, μεγάλης ευθύνης, ευθύνης για το Κίνημα, ευθύνης για την Ελλάδα. Και σας καλώ να αλλάξουμε όλοι μαζί, να φέρουμε νέες νοοτροπίες, νέες πρακτικές, και στο Κίνημά μας και στην κοινωνία.

Ζητάω από εσάς να κάνουμε αυτή την επανάσταση αξιών για την Ελλάδα, μια δέσμευση δική μου, μια δέσμευση δική σας. Με την καθημερινή πάλη, τη στάση, τις οργανώσεις μας, την παρουσία μας, να είμαστε το παράδειγμα της προοδευτικής αντίληψης, της σχέσης μας, της μεταξύ μας σχέσης. Αυτές τις μεταξύ μας σχέσεις, τις ξανακάνουμε ανθρώπινες, συντροφικές. Διότι εμείς, είμαστε ένα δημοκρατικό κόμμα που, ναι, μπορεί να συγκρουόμαστε, μπορεί να έχουμε διαφορετικές απόψεις, αλλά βάζουμε μπροστά αυτή τη συντροφικότητα, αυτή την ανάγκη μεγάλων αλλαγών.

Κοντά στον αγώνα, στο πρόβλημα του πολίτη, που είναι και δικό μας, και να δείξουμε στον μικρόκοσμο της καθημερινότητας του πολίτη, ότι μπορούμε ξανά να αλλάξουμε την Ελλάδα.

Σας ζητώ να γίνετε εσείς η αλλαγή μιας άλλης αντίληψης εξουσίας, μιας άλλης πολιτικής κουλτούρας, μιας άλλης τάσης ζωής. Και ζητώ επίσης την στήριξή σας για μεγάλες και ριζοσπαστικές αποφάσεις για το Κίνημά μας.

Σε αυτά θα αναφέρω μερικές. Πρώτα απ' όλα, για το Πολιτικό Συμβούλιο και όλα τα όργανα του ΠΑΣΟΚ, για τη διάταξη όλου του στελεχιακού δυναμικού του Κινήματος, οι προτάσεις μου θα διασφαλίζουν την ανανέωση, την ενότητα, την αξιοκρατία.

Δεύτερον. Οι οργανώσεις μας, οι δημοτικές, νομαρχιακές, αλλά και παραταξιακές οργανώσεις διανύουν το 34ο έτος της ζωής τους. Έχουν προσφέρει τα μέγιστα. Είναι, όμως, ώρα να ξαναδούμε τον ρόλο τους, τον τρόπο δράσης και λειτουργίας, την σχέση με την κοινωνία και τον πολίτη, τις νέες προτεραιότητες, την αυτοοργάνωση, τον εργασιακό χώρο, τις προτεραιότητες κάθε περιοχής.

Μετά την εκλογή των περιφερειακών μας οργάνων σε όλη την Ελλάδα, σε κάθε χωριό, σε κάθε συνοικία, σε κάθε χώρο δουλειάς, τα νέα εκλεγμένα όργανα θα ρίξουν το βάρος σε αυτές τις προτεραιότητες, τις προτεραιότητες των πολιτών, αλλά διασφαλίζοντας και ένα ΠΑΣΟΚ με ένα νέο τρόπο διαχείρισης, αισθητικής, οργάνωσης και χώρων, που είναι αντάξιο της Ελλάδας των αξιών που εμείς δημιουργούμε.

Και θα αξιολογηθούν οι δράσεις όλων των οργανώσεων, θα πιστοποιηθούν οι οργανώσεις και στις 3 του Σεπτέμβρη, όταν θα ανοίξουμε τα κεντρικά, τα καινούργια κεντρικά γραφεία του ΠΑΣΟΚ στο νέο κτίριο, θα ανοίξουμε ταυτόχρονα σε όλη την Ελλάδα τις νέες οργανώσεις μας, που θα λειτουργούν με σύγχρονα χαρακτηριστικά, δημοκρατικά, ένα νέο κεφάλαιο στη λειτουργία του ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα.

Τρίτον, με τη μετακίνηση στο νέο κτίριο, κρατάμε το ιστορικό κτίριο της Χαριλάου Τρικούπη 50, ως ζωντανό ιστορικό μας αρχείο, αλλά και ταυτόχρονα για να στεγάσει μια νέα σχολή στελεχών, για όλα τα στελέχη μας στο κέντρο και την περιφέρεια. Ένα κέντρο γνώσης για τη δημοκρατία, για τη διαχείριση, για την πολιτική μας ιστορία, για την αξιοποίηση των Μέσων Ενημέρωσης, για τον συνδικαλισμό, για τις διεθνείς σχέσεις, για το Πρόγραμμά μας, για τα νέα μεγάλα πολιτικά προτάγματα της εποχής. Μια δική μας, αν θέλετε μη κρατική σχολή.

Τέταρτον, θα δώσουμε τη μάχη, όπως όλοι εσείς ζητήσατε της ανεξαρτησίας των Μέσων Ενημέρωσης, ανεξάρτητα του πώς χειρίζονται εμάς. Θα δώσουμε τη μάχη να ακουστεί η φωνή της αντιπολίτευσης. Η δική μας φωνή απέναντι στην κυβέρνηση, που προσπαθεί να ελέγξει τα Μέσα Ενημέρωσης.

Ταυτόχρονα, οφείλουμε η δική μας φωνή να φτάσει παντού, με κάθε μέσο, στον ελληνικό λαό. Υπήρξαν προτάσεις από όλη την Ελλάδα, να προχωρήσουμε σε ένα δικό μας Μέσο Ενημέρωσης, που θα δίνει τη δυνατότητα απευθείας επικοινωνίας με τα στελέχη μας, με τα μέλη μας, με τους φίλους μας. Συμφωνώ κι εγώ. Το Πολιτικό Συμβούλιο θα το σχεδιάσει, αλλά θα χρειαστεί η δική σας συμπαράσταση και συμμετοχή.

Τέλος, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε γράψει για το μέλλον του σοσιαλισμού. Έγραφε ότι αν κάτι ο Μαρξ δεν μπόρεσε να προβλέψει, ήταν η καταστροφή του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης στην ανθρωπότητα.

Σήμερα, οι σοσιαλιστές και οι πράσινοι συγκλίνουν. Εμείς είμαστε έτσι κι αλλιώς και πράσινοι. Συγκλίνουν σε μία πορεία κοινή αναδιοργάνωσης της κοινωνίας, γύρω από μια ανάπτυξη πράσινη, οικολογική και βιώσιμη.

Είναι το πρώτο μας ζήτημα και στον χώρο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Και έχουμε και τη μαρτυρία των φωτογράφων για τις μεγάλες οικολογικές καταστροφές στη χώρα μας εδώ σήμερα, στο Συνέδριό μας.

Θεωρώ όμως, απαραίτητο να αποτυπώσουμε, σε όλη την πολιτική μας την πορεία για μία οικολογική ανάπτυξη. Και αυτό που προτείνω, στην ουσία, είναι σε όλες μας τις πολιτικές να δούμε και τη διάσταση: περιβάλλον -οικολογία - «πράσινη ανάπτυξη». Είναι το μέλλον της νέας γενιάς, είναι το μέλλον της χώρας μας.

Αυτές είναι οι δεσμεύσεις μου. Αυτές είναι οι δεσμεύσεις μας. Να γίνουμε η αλλαγή που πρεσβεύουμε. Δέσμευση κάθε δημοκράτη. Και ξέρετε ότι μπορούμε. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί. Μπορεί, διότι είναι μέρος μιας μεγάλης παράδοσης στη χώρα μας.

Όταν ένας νέος Κρητικός ερχόταν στην Αθήνα να αναλάβει τα ηνία της χώρας, λίγοι πίστεψαν στην ολοκλήρωση του Ελληνικού έθνους. Αυτός το πίστευε. Μπόρεσε, ένωσε τον ελληνισμό. Λεγόταν Ελευθέριος Βενιζέλος.

Όταν ένας νέος αντιστασιακός σήκωνε την ελληνική σημαία στην Ακρόπολη, λίγοι πίστεψαν ότι θα ερχόταν η ελευθερία από τον κατακτητή. Αυτός συμβόλισε τον πόθο για μια Ελλάδα ελεύθερη. Μπόρεσε, λεγόταν Μανώλης Γλέζος.

Όταν ένας νέος έμπαινε στη φυλακή για πρώτη φορά, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, παλεύοντας για τη δημοτική γλώσσα, ήταν όνειρο μακρινό το δικαίωμα του λαού για παιδεία. Αυτός συμβόλισε την πίστη, ότι και ένα παιδί από την επαρχία θα είχε όλες τις δυνατότητες να προοδεύσει, αν κατακτούσε τη δύναμη που λέγεται γνώση. Μπόρεσε, το 1964, θέσπισε τη δωρεάν παιδεία, λεγόταν Γεώργιος Παπανδρέου.

Στην εξορία, στον Καναδά και στη Σουηδία, θυμάμαι, βλέπαμε τα σαράντα χρόνια δικτατορίας στην Πορτογαλία και στην Ισπανία. Και ένας πρώτος και λίγοι μαζί, που πίστεψαν ότι μπορούσε να πέσει μία σκληρή και αδίστακτη στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα, οργανώθηκαν. Ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, και οι πολλοί που πίστεψαν, και ίδρυσαν ένα νέο απελευθερωτικό Κίνημα, με στόχο τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Και μαζί, πίστεψε και η νεολαία της χώρας μας, που ξεσηκώθηκε και στη Νομική και στο Πολυτεχνείο, και μαζί κατέρρευσε και η χούντα. Ήθελα να αναφέρω τα ονόματα, αλλά είναι πάρα πολλοί εδώ από τη γενιά του Πολυτεχνείου. Τους τιμούμε όλους.

Όπως τιμούμε και όλους του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος, του ΠΑΚ του εξωτερικού. Αλλά είναι λιγότερα τα ονόματα που τότε ξεκίνησαν στο ΠΑΚ εσωτερικού και διαβάζω: Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, Γιάννης Αλευράς, Αντώνης Λιβάνης, Τάκης Κατσικόπουλος, Γιώργος Παπασωτηρίου, Θανάσης Τσούρας.

Σαράντα χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΚ, θέλω να θυμίσω κάτι απλό. Ότι ιδρυτές ήταν πρόσφυγες και μετανάστες που πίστεψαν στην Ελλάδα και μπόρεσαν. Πρόσφυγες και μετανάστες που τιμούμε και σήμερα με την συμμετοχή τους στο Κίνημά μας. Σήμεραν μαζί μαςν είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, που και αυτοί αγωνίζονται για μια καλύτερη πατρίδα από την οποία ήρθαν, αλλά και μια καλύτερη πατρίδα την οποία θέλουν να φτιάξουν με την οικογένειά τους στην Ελλάδα.

Το 1974 λίγοι πίστεψαν ότι η Ελλάδα μπορεί πράγματι να ανήκει στους Έλληνες. Η εξάρτηση από τις μεγάλες δυνάμεις ήταν η μοίρα της Ελλάδας από την παλιγγενεσία, από το '21 μέχρι το '81.

Μια μικρή, όμως, ομάδα Βουλευτών το εξέφρασε στις εκλογές του 1974, πίστεψαν ότι μπορούν. Και διαβάζω τα ονόματά τους, από το τέλος στην αρχή: Ψαράκης Γιώργος, Χαραλαμπόπουλος Γιάννης, Φλώρος Γιάννης, Σκουλαρίκης Γιάννης, Ράλλης Σπύρος, Παπαδημητρίου Γιάννης, Κουτσοχέρας Γιάννης, Κουτσόγιωργας Μένιος, Κακλαμάνης Απόστολος, Ιντζές Βασίλης, Βγενόπουλος Νίκος, Ακρίτα Σύλβα, Αλευράς Γιάννης. Και στη Θεσσαλονίκη, ο Βουλευτής Παπανδρέου Ανδρέας.

Γι' αυτό και σήμερα τιμούμε την Ελλάδα που πιστεύει. Και αυτό μας ενώνει. Εκπροσωπούμε τη βαθιά μας πίστη, τη δυνατότητα της Ελλάδας να αλλάξει. Εκπροσωπούμε, αυτό που είπε ο Ανδρέας Παπανδρέου: «Κανένας λαός δεν ηττάται όταν πιστεύει στον εαυτό του».

Αυτό έκανε ο Ελληνισμός στην Εθνική Αντίσταση, αυτό είπε ο Έλληνας με το 114, αυτό πάλεψε η νέα γενιά με το Πολυτεχνείο, αυτό πίστεψε και η Ελλάδα με τη γενιά του '81. Αυτό κατάφερε και η Ελλάδα υπό τον Πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη με την ΟΝΕ, με την ένταξη της Κύπρου, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πίστεψε στις δυνάμεις του.

Εκπροσωπούμε εδώ όλες τις γενιές, εκπροσωπούμε και τον Ελληνισμό της διασποράς. Θα ήθελα οι Έλληνες της διασποράς να σηκωθούν, που έχουν έρθει από τα άκρα της γης, από όλες τις γωνιές της γης. Καλώς ορίσατε. Εκπροσωπούμε όλες τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, τον μετανάστη που ήρθε εδώ πρόσφυγας. Εκπροσωπούμε και τιμούμε τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, που βρίσκονται ανάμεσά μας, τους αγωνιστές που είναι εδώ κοντά μας.

Χωρίς αυτούς, δεν θα έφτανε η Ελλάδα να αναπτύξει ένα δημόσιο σύστημα υγείας, να δώσει συντάξεις σε όλους τους Έλληνες, να αναγνωρίσει ότι πολίτες είναι και τα άτομα με αναπηρία, να δημιουργήσει υποδομές σε όλη την Ελλάδα, να μπούμε στην ΟΝΕ, να έχουμε ρυθμούς ανάπτυξης σημαντικούς, να βάλουμε την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να οργανώσουμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, να μπορούμε να ελπίζουμε για τις δυνατότητές μας.

Φίλες και φίλοι,

Σύντροφοι και συντρόφισσες, μπορούμε μαζί.

Μπορούμε, με την προϋπόθεση ότι κινητοποιούμε όλες μας τις δυνάμεις, με την προϋπόθεση ότι ενώνουμε όλες μας τις δυνάμεις, με την προϋπόθεση ότι αξιοποιούμε όλες μας τις δυνάμεις.

Δεν μας περισσεύει κανείς. Και αυτός είναι ο νέος μας πατριωτισμός. Αυτό είναι και το σημερινό κάλεσμα, κάλεσμα ενότητας, ενότητας για τη χώρα, ενότητας για το ΠΑΣΟΚ, για την Ελλάδα των αξιών.

Καλό μας αγώνα.

Καλό Συνέδριο.

Καλή μας επιτυχία.

Γεια σας.

Από εδώ.