Το χρονικό του χρόνου (έμμετρο)

Από όλες τις εκδηλώσεις της πραγματικότητας, ο Χρόνος είναι η πλέον μυστήρια. Αύλος, αέρινος, μετρήσιμος μόνο από εξωτερικές εκδηλώσεις, από την τάξη των φαινομένων στον χώρο. Για μερικούς, όπως ο Godel, ανύπαρκτος. Ανύπαρκτος κατά ορισμένη παράδοση και για το Θεό, αφού στο νού Του όλες οι στιγμές συνυπάρχουν ταυτοχρόνως, όπως στο Άλεφ.



Η σχέση μας με το χρόνο δεν είναι αντικείμενο της Φυσικής. Είναι η κατεξοχήν υπαρξιακή σχέση: ο χρόνος μας έδωσε την ζωή, ο χρόνος μας την παίρνει (εν ευθέτω χρόνω). Είναι η παλαιά καλή ιστορία του Κρόνου που τρώει τα παιδιά του. Όντας αναγκασμένοι να ζούμε εν τω χρόνω, πλέουμε μέσα στο αγαπημένο μας δηλητήριο.

Η όψη του χρόνου που βιώνουμε είναι ο υποκειμενικός χρόνος, με την συστολή και την διαστολή του ανάλογη των εσωτερικών μας διακυμάνσεων. Με τον καιρό μαθαίνουμε (ή πιστεύουμε πως μαθαίνουμε) κόλπα και χειρισμούς της ροής του, ντυνόμαστε μηχανικοί του χαμένου χρόνου. Αναμνήσεις, αφηγήσεις, τέχνη, ρουτίνα, τι άλλο είναι από τεχνικές για να δαμάσουμε προς ώφελος μας την δύναμη του καιρού που περνάει ή να μετριάσουμε την δύναμη του;

Ένα από τα κόλπα που μαθαίνουμε είναι να τραγουδάμε τον χρόνο. Κάθε καλό τραγούδι ουσιαστικά αυτόν έχει θέμα: ορισμένα εμφανώς, ορισμένα κρυφά. Οι στίχοι μιλάνε για περιστατικά, αλλά αυτό που τα κάνει περιστατικά η αδυσσώπητη απομάκρυνση του χρόνου από αυτά. Όπως είπε και ο μεγάλος, δεν μπορείς να μπείς στον ίδιο ποταμό δυο φορές.

Τα αγαπημένα μου τραγούδια, για να έρθουμε στο θέμα μας, είναι αυτά που περιγράφουν το ανεπίστρεπτο του ποταμού, το "σπασιμο της συμμετρίας" με όρους Φυσικής. Ξεκινάμε στην εξόχως συμμετρική και άχρονη κατάσταση της ανυπαρξίας. Το κατεξοχήν επομένως σπάσιμο της συμμετρίας είναι η γέννηση:

There's a village hidden deep in the valley among the pine trees half forlorn
And there on a sunny morning little Jimmy Brown was born
All the chapel bells were ringing in the little valley town
And the songs that they were singing was for baby Jimmy Brown
And the little congregation prayed for guidance from above
Lead us not into temptation bless this hour of meditation guide him with eternal love

Three Bells, Jim Ed Brown

Ξεκινάμε φρενιτωδώς την πορεία μας με την ψευδαίσθηση του ελέγχου, όμως ο ποιητής μας έχει προειδοποιήσει:

Before you cross the street
Take my hand
Life is what happens to you
While you’re busy making other plans

Beatiful Boy, John Lennon

Δεν μας αφορούν ακόμα αυτές οι συμβουλές. Τα γνωρίζουμε όλα. Πορεύομαστε λοιπόν, με την γνώση των πάντων (και ό,τι αυτό συνεπάγεται) ώσπου μια μέρα συνειδητοποιούμε την αλήθεια.

In a soldier's stance, I aimed my hand
At the mongrel dogs who teach
Fearing not that I'd become my enemy
In the instant that I preach
My pathway led by confusion boats
Mutiny from stern to bow.
Ah, but I was so much older then,
I'm younger than that now.

My Back Pages, Bob Dylan

Εντωμεταξύ, οι φίλοι φεύγουν, παντρεύονται, κάνουν οικογένεια. Κάπου εδώ αρχίζουν οι πρώτες αναμνήσεις -χαρτογράφηση των αυλακιών του χρόνου:

Well, the bride looks a picture in the gown that her mama wore,
When she was married herself, nearly twenty-seven years before.
They had to change the style a little but it looked just fine,
Stayed up all night but they got it finished just in time.
Now on the arm of her daddy she's walkin' down the aisle.
I see her catch my eye and give me a secret smile.
Maybe it's too old fashioned but we once were close friends.
Oh, but the way that she looks today, she never could have then!

Well, I can see her now, in her tight blue jeans,
Pumping all her money in the record machine.
Spinnin' like a top, you should have seen her go!
I knew the bride when she used to rock and roll!
I knew the bride when she used to rock and roll!

I knew the bride (when she used to rock n' roll, Nick Lowe

Η πρόχειρη λύση μας είναι να σχεδίασουμε μια απόδραση. Ας ξέρουμε πως το μακρύ χέρι του νόμου θα μας ξαναχώσει μέσα:

Well, I got us on a highway and I got us in a car
Got us going faster than we've ever gone before
I got us on a highway and I got us in a car
Got us going faster than we've ever gone before

And I know it ain't gonna last
And I know it ain't gonna last
When I see your eyes arrive
They explode like two bugs on glass

Goddess on a highway, Mercury Rev

Αναγκαστικά, θα μεγαλώσουμε και εμείς. Κάποια στιγμή ξεκινάμε το σπίτι μας:

There's a village hidden deep in the valley beneath the mountains high above
And there twenty years thereafter Jimmy was to meet his love
All the chapel bells were ringing twas a great day in his life
For the songs that they were singing was for Jimmy and his wife
And the little congregation prayed for guidance from above
Lead us not into temptation bless oh Lord this celebration
May their lives be filled with love

Three Bells, Jim Ed Brown

Κάπου εκεί συνειδητοποιούμε την πορεία και μας έρχεται το παράπονο (εδώ ως πρωθύστερο):

When I see the 5 o'clock news
I don't wanna grow up
Comb their hair and shine their shoes
I don't wanna grow up
Stay around in my old hometown
I don't wanna put no money down
I don't wanna get me a big old loan
Work them fingers to the bone
I don't wanna float a broom
Fall in love and get married then boom
How the hell did it get here so soon
I don't wanna grow up

I don't wanna grow up, Tom Waits

Άλλως πως (λέγε με rosebud):

Que j`aie une banque à chaque doigt
Et un doigt dans chaque pays
Que chaque pays soit à moi
Je sais quand même que chaque nuit
Tout seul au fond de ma fumerie
Pour un public de vieux Chinois
Je rechanterai ma chanson à moi
Celle du temps où je m`appelais Jacky

Chanson de Jacky, Jacques Brell

Οι διαλυμένες σχέσεις μετράνε την υπόσχεση της αιωνιότητας...

you had to choose, a side to lose, and divide yourself in two
the way you were, long before, you were a walkin' civil war
but you forget, where the road goes, and tonite it shows

into your soul, I tried to climb, but found the hole to high
for me to leave, the way I'd learned, and found I couldn't turn
the way the trees, and fallin' rain, remind me in a way

the way you were, the day we met, the way I lit your cigarette
the way it changed, into a strange, Cole Porter phrase
but you forget, how the song goes, and tonite it shows

Tonite it shows, Mercury Rev

...και τα νεανικά στέκια γίνονται κυριλέ τίποτε στα χέρια της επόμενης γεννιάς:

Bills Ballhaus in Bilbao...
heute ist es renoviert so auf dezent,
mit Palme und mit Eiscrem ganz gewöhnlich..
wie ein anderes Establissement.
Aber wenn Sie jetzt hereingesegelt kämen,
's ist ja möglich, daß es Ihnen so gefällt.
Spaß!
Auf dem Tanzboden wächst kein Gras,
und der Brandy ist auch nicht mehr das,
und der rote Mond ist abbestellt.
'ne Musik machen sie,
da kann man sich nur schämen für sein Geld!
Geh Joe, mach die Müsik von damals nach.

Alter Bilbaomond,
das hab' ich off betont,
ich hab' sie nie geschont...
Na, das ist ja der Text...
Verzeihung, 's ist zu langer her...
Alter Bilbaomond...
Ich weiß ja nicht, ob Ihnen so was grad gefällt, doch:
es war das Schönste
auf der Welt.
(wie sich entschuldigend)
Es ist zu lange her...

Brecht/Weill, Bilbao Song

Τι θα γίνονταν αν μπορούσες να ξαναμπείς στο ίδιο ποτάμι;

If I told the truth I'd like to live my life again
Walk around my youth in somebody else's skin
One life's not enough for all that we contain
Nothing's going to save us now

Take me to the place where my decisions are relived
Give me answers to the question 'What would have happened if ..... '
Beyond the third dimension, beyond the fourth and fifth
In a parallel universe

I don't say that life's not sad and death is not the end
Looks like you got typecast by a double-crossing friend
Looks like we were here before and we'll be back again
In a parallel universe

Walk the city streets with me and cross a thousand lives
Count the possibilities that shine in people's eyes
Ask how many dreams we kill to keep our dreams alive
We've got to live the hallelujah now

Thank you for the memory, the curse you laid on me
Like a shooting star I burst into obscurity
Live this second first because the rest is history
Nothing's going to save us now

Hey DJ you've got it all wrong
No more greatest hits, no more platinum songs
Put these little shits back in the ground where they belong
Nothing's going to save us now

Platinum, Momus

Και καταλήγουμε στο σημαντικότερο "σπάσιμο της συμμετρίας" από όλα:

From the village hidden deep in the valley one rainy morning dark and grey
A soul which wait in the heaven Jimmy Brown had passed away
Just the lonely bell was ringing in the little valley town
Twas there well it was singing to our good old Jommy Brown
And the little congregation prayed for guidance from above
Lead us not into temptation may his soul find this salvation of Thy great eternal love

Three Bells, Jim Ed Brown

Ή μήπως όχι;

We'll meet again
Don't know where
Don't know when
But I know we'll meet again some sunny day

Keep smilin' through
Just like you always do
Till the blue skies drive the dark clouds far away

So will you please say hello
To the folks that I know
Tell them I won't be long
They'll be happy to know
That as you saw me go
I was singing this song

We'll meet again
Don't know where
Don't know when
But I know we'll meet again some sunny day

We'll Meet Again, Vera Lynn