Όσο αφορά τις μαρτυρίες, υπάρχει μια τεράσια πληθώρα μαρτυριών υπερ του υπερφυσικού. Αν την απορρίπτεις αυτό μπορεί να σημαίνει μόνο ένα από δυο πράγματα. Είτε απορρίπτεις την ιστορία του χωρικού περί φαντάσματος επειδή είναι χωρικός, είτε επειδή είναι ιστορία με φαντάσματα. Εν ολίγοις, είτε αρνείσαι την κύρια αρχή της δημοκρατίας, ή αποδέχεσαι τη βασική αρχή του υλισμού -- την αφηρημένη αδυνατότητα οποιουδήποτε θαύματος. Έχεις κάθε δικαίωμα να το κάνεις. Αλλά αν το κάνεις είσαι δογματικός. Eμείς οι Χριστιανοί είμαστε εκείνοι οι οποίοι αποδεχόμαστε κάθε δεδομένη ένδειξη --και είστε εσείς οι ρασιοναλιστές οι οποίοι αρνείστε ορισμένες ενδείξεις επειδή είναι αντίθετες προς το πιστεύω σας. Εγώ όμως δεν περιορίζομαι από κανένα πιστεύω στο συγκεκριμένο θέμα, και εξετάζοντας ουδέτερα διάφορα θαύματα της μεσαιωνικής και της σύγχρονης εποχής κατέληξα στο συμπέρασμα ότι συνέβησαν. Όλα τα σύγχρονα επιχειρήματα ενάντια σε αυτά τα απλά γεγονότα είναι πάντα κυκλικά. Αν πω: «Τα μεσαιωνικά κείμενα παρουσιάζουν ως πραγματικά ορισμένα θαύματα με τον ίδιο τρόπο όπως παρουσιάζουν ορισμένες μάχες», μου απαντούν, «Ναι, αλλά οι μεσαιωνικοί άνθρωποι ήταν προληπτικοί». Αν ζητήσω να μάθω με ποιο τρόπο ήταν προληπτικοί, η τελική απάντηση που παίρνω είναι επειδή πίστευαν σε θαύματα. Αν πω "ένας χωρικός είδε ένα φάντασμα", μου λένε, "Ναι, αλλά οι χωρικοί είναι ιδιαίτερα εύπιστοι". Αν ρωτήσω «Γιατί είναι εύπιστοι» η μόνη απάντηση είναι --επειδή βλέπουν φαντάσματα. Η Ισλανδία δεν υπάρχει αφού μόνο ηλίθιοι ναύτες την έχουν δεί. Οι ναύτες, δε, είναι ηλίθιοι επειδή λένε πως είδαν την Ισλανδία.G.K Chesterton
Αγαπητέ Θας,
καταρχήν με παραξενεύουν ορισμένες ενστάσεις σου περί του κειμένου του Φαρμάκη, τις οποίες επαναλαμβάνεις στην τελευταία απάντηση. Διαπιστώνεις ας πούμε, ωσαν να πρόκειται για κάτι μεμπτό, ότι "
το κείμενο του Φαρ. είναι ένα κείμενο προθέσεων". Συνεχίζεις παρακάτω λέγοντας ότι η χρήση των λέξεων, όπως
διαδήλωση δεν είναι "συμπτωματική" και πως άλλες λεξούλες που χρησιμοποιούνται δεν είναι "τυχαίες".
Έχεις απόλυτο δίκαιο. Είναι ένα κείμενο πλήρες προθέσεων, του οποίου ο συγγραφέας δεν εμπιστεύτηκε την τύχη ή την σύμπτωση αλλά διάλεξε με προσοχή όσες λέξεις χρησιμοποίησε. Δεν καταλαβαίνω την ένσταση σου, ούτε γιατί σου φάνηκε αυτό το γεγονός τόσο σημαντικό ώστε να το επισημαίνεις συνεχώς. Αν δεν κάνω λάθος, και τα δυο (πρόθεση, επιλογή λέξεων) θεωρούνται ανέκαθεν αναπόσπαστα στοιχεία της συγγραφής.
Ξέρεις μήπως κάποιον άλλο τρόπο να γράφει κανείς; Θα μπορούσαμε πιθανώς να συνδυάσουμε επιλογή λέξεων μέσω I-ching και τεχνικές cut-up, σε μια μείξη Burroughs και Cage. Όμως, αν θυμάμαι καλά, η ανακάλυψη των πρωτοπόρων αυτών ήταν πως ακόμη και τέτοια τυχαία κείμενα διασώζουν την σημασία και την πρόθεση. Όσο για την αυτόματη γραφή των σουρεαλιστών, και αυτή εκφράζει πρόθεση, και σε αυτήν υπάρχει προσεκτική επιλογή λέξεων. Μόνο που η πρόθεση και η επιλογή ανήκουν στο ασυνείδητο (έτσι τουλάχιστον λέει η θεωρία).
Φυσικά αστειεύομαι. Αυτό που θέλεις να πείς είναι άλλο: πως το μεν σχόλιο σου κινείται "στην κόψη του ξυραφιού", και γέμει αμφιβολιών και αμόλυντης από προθέσεις και διαστρεβλώσεις αναπαράσταση της πραγματικότητας, ενώ το κείμενο του Φαρμάκη είναι ιδεολογικό και παρουσιάζει την εικόνα που θέλει ο συγγραφέας να παρουσιάσει.
Για το ότι παρουσιάζει την εικόνα που ο συγγραφέας θέλει να παρουσιάσει, δεν διαφωνώ. Το θέμα είναι: αυτή η εικόνα αντιστοιχεί στην πραγματικότητα ή όχι; Για το ότι το δικό σου κείμενο είναι καθρέφτης και κενό προθέσεων, διαφωνώ. Οι προθέσεις σου είναι εκεί μέσα, όπως και η κοσμοθεωρία σου. Πως αλλιώς θα μπορούσε να γίνει; Απλά, οι δικοί σου φακοί μέσα από τους οποίους κοιτάζεις σου είναι αόρατοι, οπότε έχεις την εντύπωση ότι βλέπεις με γυμνό μάτι. Το θέμα είναι και πάλι: αντιστοιχεί ό,τι βλέπεις στην πραγματικότητα;
Αφού ξεπεράσαμε, ελπίζω, ψευτοδιλλήματα περί "προθέσεων" και "διαλεγμένων" λέξεων, μπορούμε να μπούμε στο θέμα.
Το κείμενο του Φαρ. είναι ένα κείμενο προθέσεων. Γραμμένο το 2001 όπως λες, εποχή που ο αρχιεπίσκοπος βρίσκεται σε φουλ επίθεση, αναπαράγει το σκεπτικό της τότε Ιεραρχίας της εκκλησίας, ότι ο πιστός διώκεται και βάλλεται πανταχόθεν. (Και τώρα ίδια είναι η Ιεραρχία και οι συνθήκες αλλά για κάποιο λόγο αισθάνονται ότι ο πιστός διώκεται λιγότερο- το μυστικό είναι ότι τότε κατάφεραν να ταυτίσουν συνειδητά τον πιστό με την Ιεραρχία. Το κάνουν και τώρα, αλλά κατά περίπτωση).
Δεν διαφωνώ ότι το σκεπτικό του κειμένου είναι αυτό. Μπορεί να είναι επίσης το σκεπτικό της ιεραρχίας, δηλαδή του πιο αγνού ιερέα ή του χειρότερου φαρισαίου ιεροκάπηλου μεγαλοπαπά. Το θέμα είναι: πρόκειται για ένα σωστό σκεπτικό;
Διαφωνείς δηλαδή με το ότι "
ο πιστός διώκεται και βάλλεται πανταχόθεν";
Όπου πιστός είναι όχι απλά ο ιδανικός "στην κόψη του ξυραφιού" αγαπητικός εν Χριστώ πιστός, αλλά και ο λιγότερο ή περισσότερο ευλαβής φορέας μιας θρησκευτικής παράδοσης. Δηλαδή, "διώκεται και βάλλεται" όχι μόνο ο πιστός (υπαρξιακό) αλλά και ο πολιτισμικός φορέας μιας παράδοσης (κοινωνικό / πολιτισμικό) την οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ορθόδοξη.
Διαφωνείς με αυτό το σκεπτικό;
Δηλαδή θα έλεγες ότι (α) η γνήσια πίστη και (β) η εντόπια κοσμοθεώρηση
ευνοούνται από τις διεθνείς και ντόπιες κυβερνητικές πολιτικές και πολιτιστικές επιλογές; Από τις κατευθύνσεις της διανόησης; Από τα πρότυπα ζωής; Από τις εσωτερικές σελίδες των ΝΕΩΝ;
Πολύς κόσμος ζεί σε ένα φανταστικό κόσμο όπου την εξωτερική πολιτική μας την καθορίζει ο Χριστόδουλος (όχι οι Αμερικάνοι και η Ε.Ε), τα παιδιά μας είναι στα χέρια των σκοταδιστών ιερέων (όχι στην αμερικάνικη υποκουλτούρα και στα σαθρά πρότυπα των σαπιο-κοιλιάδων γονιών τους), διαπρέπων πολιτικός είναι ο Καρατζαφέρης και ο Παπαθεμελής (όχι ο Γεωργάκης και ο Καραμανλής) και η κοινωνία όζει σκοταδισμού και θρησκοληψείας (όχι κουλτούρας της επιτυχίας, μηδενισμού και δανεικών για δεύτερο αυτοκίνητο και τρίτο ντέβεντε). Όσο για την κατεστημένη διανόηση στα πανεπιστήμια μας, αυτή είναι ο Ζουράρις και ο Γιανναράς, όχι οι κρατικοδίαιτοι στησοκώληδες ΠΑΣΟΚικοί διανοούμενοι του Λαμπρακιστάν. Κυρίαρχη ακαδημαϊκή ιδεολογία, εξάλλου, δεν αποτελούν πολυπολιτισμικές, μεταμοντέρνες, σκληρο-νεοφιλελεύθερες θεωρίες ή ΣΥΝασπισμένος ευρω-καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο, αλλά ο εθνικισμός και ο σκοταδισμός. Α, όσο για τα μεγάλα διαπλεκόμενα, αυτα τα αναλαμβάνουν οι παπάδες με τα παγγάρια τους και τα πισώπλατα μαχαιρώματα στην ιεραρχία, όχι ο Κόκκαλης, ο Μπόμπολας, οι Mall και οι λοιποί.
Σε αυτήν την Ελλάδα, την οποία πλείστα όσα κείμενα εμφανίζουν ως πραγματικότητα, ή έστω επικείμενη δυστοπία, ναι, ο πιστός δεν διώκεται, ούτε βάλεται πανταχόθεν. Στην πραγματική ελλάδα όμως;
Είχε προηγηθεί η συστηματική καλλιέργεια της πόλωσης με τον πολεμοχαρή λόγο του αρχιεπισκόπου: «Θα τους βόλευε να μείνουμε στα δικά μας, αμέτοχοι στα κοινά, φιμωμένοι. Θέλουν τον παπά κλεισμένο στην εκκλησία, καρπαζοεισπράχτορα.» Ο παπάς, κατά Χριστόδουλο, είναι «κλεισμένος» στο ιερό του και τρώει καρπαζιές. Πολλές έννοιες συκοφαντήθηκαν και ευτελίστηκαν τότε, ποδοπατήθηκαν ξανά από την επέλαση της δημαγωγίας και της απλοποίησης. Είσαι Έλληνας; Απόδειξη δια της αντιστάσεως. Είσαι Χριστιανός; Μολόγα το! Γράψτο στην ταυτότητα. Πίσω ολοταχώς. Με αυτή τη θεολογία της εποχής οδηγηθήκαμε στις περίφημες λαοσυνάξεις, στη «λαοθάλασσα πιστών» που αντιστάθηκε με πραγματικές διαδηλώσεις.
Δεν βλέπω ποιές έννοιες ¨συκοφαντήθηκαν και ευτελίστηκαν¨ σε αυτά που παραθέτεις. Δεν σημαίνει φυσικά ότι είσαι χριστιανός
επειδή το γράφεις στην ταυτότητα, ούτε το ισχυρίστηκε κανείς. Aν είσαι όμως χριστιανός δεν βλέπω γιατί να έχεις αντίρρηση να το γράψεις στην ταυτότητα σου. Το να είσαι χριστιανός και να το "μολογάς" ήταν αν θυμάμαι καλά ένα βασικό γνώρισμα των λεγόμενων χριστιανών (για να μην μιλήσουμε περί των μαρτύρων και των νεομαρτύρων). Η ατομικοποίηση της πίστης είναι στοιχείο του προτεστανισμού, αν θυμάμαι καλά.
Η καρικατούρα των προοδευτικών που μιλούσε για "πίσω ολοταχώς" (σλόγκαν το οποίο αναπαράγεις) παρουσίαζε το όλο πράγμα ως μια απαίτηση από την εκκλησία ενός είδους 'πιστοποιητικού θρησκευτικών φρονημάτων' (το "μολόγα το" που λες και εσύ)! Ενα μικρό στοιχείο που ξεχνάνε όσοι αναφέρονται στο θέμα (και δυστυχώς και εσύ): το ζήτημα σχετικά με το θρήσκευμα δεν ήταν "γράψτο στην ταυτότητα". Το θρήσκευμα ήταν ήδη στην ταυτότητα. Το ζήτημα ήταν: "Βγάλτε το από την ταυτότητα". Έχει διαφορά.
Αυτή την αφαίρεση, ο κόσμος που αντέδρασε την εξέλαβε ως πόλεμο ενάντια στην θρησκεία του. Και ήταν όντως, με την εξής έννοια: ο χαρακτηρισμός του θρησκεύματος ως "προσωπικού δεδομένου" μετατρέπει την θρησκεία σε ατομικό ζήτημα. Από την άποψη της πίστης, πρόκειται για μια στροφή στην εκκοσμίκευση και την "πνευματικοποίηση" της θρησκείας, όπου αυτή μετατρέπεται σε ιδιωτικό χόμπυ -προς απόκρυψη-, και όχι ως κάτι το οποίο σφραγίζει κάθε εκδήλωση του θρησκευόμενου. Από την πολιτική άποψη, ένα υποτιθέμενα -εδώ γελάνε- κυρίαρχο κράτος, με την πλειοψηφία να δηλώνει ορθόδοξη, υποχρεούται από κάποιους υπαλλήλους στις Βρυξέλλες να αφαιρέσει την αναγραφή του θρησκεύματος από τις ταυτότητες του. Δεν βλέπεις κάποια πρόκληση εδώ; Είναι η ίδια ιδεολογία πολυπολιτισμικής ομογενοποίησης η οποία προσπαθεί να σώσει το Αφγανιστάν και το Ιρακ από τον σκοταδισμό και να φέρει επιτέλους την πολυπόθητη δημοκρατία στα άνυδρα εκείνα μέρη. Σε αυτά τα πλαίσια, απαγορεύει και τη μαντήλα.
(
Το αστείο είναι ότι η ίδια η Ε.Ε η οποία παρουσιάστηκε ως εισηγητής της αφαίρεσης του θρησκεύματος, μετά την 11/9 εξέτασε διάφορες εκδοχές υποχρεωτικής αναγραφής του, στα πλαίσια του "πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία". Η ίδια εξάλλου προστάτις των ιδιωτικών δεδομένων πέρασε πρόσφατα νόμο που νομιμοποιεί την παρακολούθηση κάθε ιδωτικής τηλεφωνικής συνομιλίας από τα κράτη.
Ακόμα πιο αστείο είναι ότι ελάχιστοι κονδυλοφόροι διαπρήσιοι υποστηρικτές της προστασίας που συνιστά η μη αναγραφή του θρησκεύματος έγραψαν δυο λογάκια για το πολύ σοβαρότερο αυτό θέμα. Αλλά είπαμε: σημαντικό είναι να πολεμήσουμε τον σκοταδισμό της φανταστικής Ελλάδας, όχι τον φασισμό της πραγματικής Ελλάδας και Ε.Ε.
Το κάθε ντεμέκ αριστερό ή ΠΑΣΟΚικό ψώνιο την έχει δει Βολταίρος και βάλε. Εγώ περιορίζομαι στον ταπεινό ρόλο του Τσέστερτον ;-) ).
Το ποτάμι των πιστών (χιλιάδες χιλιάδων), μας λέει το κείμενο, αυτή η διαδήλωση (συμπτωματική, πάλι, η χρήση της λέξης) ανθρώπων, που τους κατηγορούν για σκοταδισμό που φέρνει τον μεσαίωνα, με τη φυσική, αυθόρμητη παρουσία τους δίπλα στα συρματοπλέγματα (άλλη τυχαία λεξούλα) και τα μπάζα (ένα υποβαθμισμένο περιβάλλον ανησυχίας και απειλής- «τοπίο καταστροφής») διασώζουν το φως. Οι από κει, οι διανοούμενοι, οι αντιθαυματοποιοί, έχουν τα Χημεία τους, την Επιστήμη τους, την Ευρώπη τους, την Εξουσία τους. Οι επό δω, ο αυθεντικός, ο αρχαίος, αθάνατος, αιώνιος κόσμος, έχει το φως, τη φλογίτσα, το θαύμα. Λυρισμός ναι. Αλλά προφανής και εργαλειακός, δεν βρίσκεις;. Ποίηση, σε καμιά περίπτωση.
Λυρισμός, λες, αλλά "προφανής και εργαλειακός". Με το "προφανής" εννοείς διάφανων προθέσεων, ότι δεν ενσωματώνει δηλαδή κρυπτικούς λεπτεπίλεπτους στοχασμούς; Πράγματι, έτσι είναι. Με το "εργαλειακός" εννοείς ότι φέρει πρόθεση; Πράγματι, φέρει. Ένα πρόχειρο παράδειγμα, off the top of my head που λένε και οι αγλλοσάξωνες φίλοι μας, είναι οι παραβολές του Ιησού. Και προφανείς στην διαφάνεια τους και εργαλειακές στην διδαχή τους. Και λοιπόν;
Περιμένεις υποθέτω από την ποίηση να είναι πιο μυστικιστική, περισσότερο πνευματική; Αν τώρα σου βρώ 200 αντιστοιχίες στo χειρισμό και στα νοήματα που αναφέρεις στον Ντοστογιέφκυ ή τον Παπαδιαμάντη θα τους αποπέμψεις ως ελάχιστα ποιητικούς ή εργαλειακούς; Αν παραθέσω Μπλέηκ να πραγματεύεται την ίδια πόλωση, θα τον κατηγορήσεις για ελλειπή ποιητικότητα; Αλλά γιατί να πάμε τόσο μακρυά; Η ουσία της αντιπαράθεσης "
Επιστήμης, Χημείας Ευρώπης" και του "
αυθεντικού, αρχαίου κόσμου ο οποίος έχει το θαύμα" είναι τόσο παλιά όσο τα ευαγγέλια.
Πράγματι, ο Βησσαρίωνας μπορεί να είναι μια απάτη, βασισμένη σε μια ειδική τεχνική ταφής, σε ύποπτες ουσίες. Μπορεί οι ιερείς της περιοχής να εκμεταλλεύονται το (χημικά εξηγήσιμο) φαινόμενο για να γεμίσουν τα παγγάρια τους. Όμως η ταπεινή στάση αυτού που πάει να ανάψει ένα κεράκι είναι πολλές φορές εγγύτερα στην ουσία της πίστης από την καχυποψία και την αγωνία "μην πιαστούμε κορόιδα". Τι να μας πεί η υπαρξιακή αγωνία στην "κόψη του ξυραφιού" αν δεν μπορεί να κατεβεί για λίγο από την ατομική της πάλη και να κοιτάξει με αγάπη και εμπιστοσύνη τον κόσμο, κατανοόντας την ουσία, όχι το μηχανισμό του θαύματος; Αν βλέπει τους ανθρώπους που σπεύδουν ως ελλειπώς "κοψο-ξυραφίτες" ή ναϊφ κορόϊδα;
Πιστεύω θα πει δεν φοβάμαι μήπως με πιάσουν κορόιδο.
Αναπόσπαστη παράμετρος. Τι να πω. Προσωπικά, το μόνο χριστιανικό ήθος που αναγνωρίζω - μπορεί και να το έχω ονειρευτεί, μπορεί και να το συνάντησα στο Όρος- είναι η στιγμή (για να μην πω τίποτα βαρύγδουπο με φωτισμούς) που κάποιος ζητάει να παραιτηθεί από τις βασανιστικές ιδέες του κι εξομολογείται σε εσένα τον περαστικό πως κάθε στιγμή κινείται στην κόψη του ξυραφιού, πως δεν έχει δέσει κανένα γάιδαρο, πως δεν ανήκει σε κανένα σωματείο προπαγάνδας των λόγων Του, πως δεν έχει κλείσει πρώτο τραπέζι πίστα αλλά βρέθηκε για ένα ποτό στο μπαρ. Και πως αντίθετα, κάθε στιγμή αισθάνεται αβέβαιος για την πίστη του, πως βλέπει εσένα με τη δηλωμένη απιστία σου να πιάνεις καλύτερο κέντρο και πως το δικό του στραβό κεφάλι φταίει που δεν τον αφήνει να μετανοήσει.
Κανένας άλλος λόγος εξουσίας και σωτηριολογικού κηρύγματος δεν με ενδιαφέρει. Κανένας χωρισμός σε στρατόπεδα δεν μου είναι ανεκτός από τους επαγγελματίες της αγάπης. Καμία φωτισμένη δεσποτεία δεν με έπεισε για το δικαίωμά της να διαχειρίζεται κατ’ αποκλειστικότητα την παράδοση (κατά τρόπο ιδιοτελή και συμφέροντα) ανακοινώνοντας τα πορίσματά της για το ποια είναι η μοίρα του ελληνισμού και κατά πού πρέπει να κάνουμε τώρα που η θύελλα μαίνεται στο ιδεολογικό τοπίο. Ό,τι με συγκινεί είναι ο λόγος της διαφοράς, της αδυναμίας, της απόκλισης, της ανεστιότητας.
Δε με πείθει προσωπικά η εκλεπτυσμένη προσωπική διαπάλη που δεν χωράει την γριά που πάει να ανάψι κερί στην "εικόνα του δάκρυσε στο σουβλατζίδικο". Σουβλατζίδικο; Comme c'est vulgaire. Όμως είναι και πάλι ο ίδιος εκείνος συμβολισμός, ο Χριστός που κάνει παρέα με πόρνες, τελώνηδες, ληστές και πρεζάκια (αν υπήρχαν τότε, θα έκανε) αντιστοιχεί στο Χριστό που συχνάζει σε σκυλάδικα της εθνικής, λαχαναγορές και σουβλατζίδικα. Όσο για την συνεχή αβεβαιότητα και την υπαρξιακή αμφιβολία ως πρότυπο χριστιανικού ήθους, μου μοιάζει αντεστραμμένη εκδοχή του Φαρισαίου: "
Δες κύριε τι ωραία και με τι ένταση ακροπατώ υπαρξιακά, δεν είμαι σαν την χοντροειδή γριά ή τον κακομοίρη που τρέχει στα θαύματα".
Τα περισσότερα πρότυπα πίστεως στα Ευαγγέλια πίστεψαν απλά, χωρίς ηφαιστιακές διαπάλες και βασανιστικές ιδέες, από την μοιχαλίδα μέχρι τον ληστή στο σταυρό. Όλη η ιδέα του Προσώπου είναι πως η πίστη είναι κάτι το πολύ απλό. Δεν έχει κανείς πρόβλημα να πιστέψει στον φίλο του τον Μπάμπη που τον συνάντησε σαν πρόσωπο. Επομένως η πίστη είναι θέμα συνάντησης, όχι ιδεών και αμφιβολίας, βασανιστικών ή μη. Ο υπαρξισμός είναι ένα είδος εγωισμού. Η "απόκλιση, η αδυναμία, η διαφορά, η ανεστιότητα" είναι το πρότυπο του Ασώτου Υιού. Αλλά το σημαντικό στον άσωτο υιό δεν ήταν η φυγή του: ήταν η μεταστροφή του. Ένας οριστικά χαμένος άσωτος υιός θα αντιστοιχούσε επακριβώς στον εωσφόρο. Πράγματι: κάθε στιγμή κινούμαστε στην κόψη του ξυραφιού. Αυτό δεν σημαίνει ότι "το μόνο χριστιανικό ήθος" είναι να κινείσαι στην κόψη του ξυραφιού. Η ουσία έρχεται όταν κατεβαίνεις από το ξυράφι, όταν δηλαδή δεν καθορίζεσαι πλέον από "βασανιστικές ιδέες" και δεν περιμένεις σωτηρία από το "στραβό (ή ορθό) κεφάλι" σου. Δεν σημαίνει αυτό ότι έχεις κλείσει "πρώτο τραπέζι πίστα" ή ότι αυτοδικαιώνεις τον εαυτό σου. Σημαίνει απλά ότι μεταφέρεις το κέντρο του ζητήματος εκτός του εαυτού σου. Προφανώς για να συναντήσεις ο,τιδήποτε θα πρέπει να κοιτάξεις έξω.
(Αυτά τα ολίγα, off the top of my head και πάλι. Δεν μιλάω Εξ Ονόματος, λέω ότι καταλαβαίνω, ενδεχομένως λάθος. Δεν έχω πτυχία θεολογίας, όσο για βιβλιοθήκη, όλοι έχουν από μια. Ούτε καν πως συνάντησα τον Μπάμπη μπορώ να πώ).
Αλλά όλα αυτά μυρίζουν κλεισούρα. Το θέμα δεν είναι απλά να σώσουμε τον εαυτό μας, είναι επίσης να αλλάξουμε τον κόσμο. Αυτό περνάει αναγκαστικά μέσα από το χωρισμό σε στρατόπεδα. Δεν είναι καν χωρισμός ως διχαστική δράση εξάλλου: είναι απλά η επισήμανση ήδη επιλεγμένων εχθρικών θέσεων. Γράφεις πως: "
Αν νικιέται ο Άδης, σκέψου τι παθαίνει ο απλός νεοταξίτης. Γι’ αυτό σου λέω. Ο νεοταξ είναι πρόβλημα επειδή δεν έχει νικηθεί (εντός) κανένας άδης, ή έστω δεν υπάρχει προηγούμενη γεύση αυτής της αλήθειας.". Μιλάς για ένα κόσμο αγίων ή για τον πτωτικό κόσμο με τον οποίο πορευόμαστε; Ναι, αν είχαμε όλοι νικήσει εντός μας τον άδη δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα. Καθώς δεν το έχουμε πετύχει ακόμα αυτό, η πολιτική εναντίωση έχει ακόμα λόγο ύπαρξης, δεν βρίσκεις;
Ως προς το πρώτο σου σχόλιο, λες:
Αυτό που είπα για τα θαύματα είναι ότι δεν συντρέχει λόγος τέτοιου θαύματος, καθώς δεν «σημαίνεται» κάτι δι’ αυτών. Τι είναι ένα καντήλι που κινείται πάνω από τους πιστούς; Όχι πώς αλλά γιατί ματώνει η εικόνα;
Συμφωνεί ως προς αυτό ο κόσμος που βλέπει το θαύμα, ότι δηλαδή "δεν σημαίνεται τίποτα" δι' αυτών; Αυτό που σημαίνεται είναι μια παρουσία, όπως τα αποτσίγαρα του Μπάμπη που βρήκες στο σταχτοδοχείο σου. Θέλεις να ξέρεις "γιατί ματώνει η εικόνα". Θεωρείς λοιπόν ότι μπορούμε να καταλάβουμε νοησιαρχικά τις θεϊκές ενέργειες; Να άλλη μια ερώτηση: Όχι πως, αλλά *γιατί* εστί αγάπη ο Θεός;
